PODCAST. Luc Binst: “UNTITLED is een eerlijk en oprecht boek, een blauwdruk en hoeksteen van BINST ARCHITECTS vandaag.”

Luc Binst: “UNTITLED kun je zien als een stepping stone in een proces dat je als bureau tracht te bewandelen gedurende heel wat decennia. Het bureau bestaat nu vijftig jaar. Dat is een moment dat we niet zomaar wilden laten passeren. We hebben al verschillende boeken uitgegeven, maar het vorige dateert alweer van acht jaar geleden. Ondertussen was er heel wat werk van de voorbije vijf à tien jaar dat zich leende tot het maken van een synthese. Maar meer nog zien we dit moment als de aftrap van een vernieuwde ontwerpmethodiek voor onszelf.

Eigenlijk is het boek een symbiose tussen R&D en het overschouwen van een aantal zaken als praktiserend bureau, maar dan vanop een zekere afstand. Aan de hand van heel wat attitudes en baselines, verdeeld over acht complementaire hoofdstukken, willen we als bureau van deze schaal een signaal geven van hoe wij het métier verder willen benaderen. Bovenal is het een oprecht en eerlijk boek, een blauwdruk en hoeksteen van ons bureau vandaag.”

Hoe zijn jullie te werk gegaan om die acht hoofdstukken te definiëren?

Luc Binst: “We wilden ons absoluut distantiëren van het klassieke ‘projectboek’, waar heel wat projecten mooi worden in ondergebracht. Al jaren trachten we om meer theorie in te kantelen in het kantoor. Zo willen we dit jaar ook starten met een eigen R&D team, als vast onderdeel van BINST ARCHITECTS, naast het praktiserende luik. Het boek is eigenlijk de aftrap om dat proces te gaan begeleiden, te gaan kneden en vormgeven met een aantal mensen.

UNTITLED is gegroeid vanuit de overtuiging dat architectuur door zijn complexiteit van vandaag als verschillende onderdelen moet benaderd worden. Zo zijn we tot acht complementaire hoofdstukken gekomen, met bijvoorbeeld aandacht voor het vraagstuk naar betaalbare reconversie - hoe kunnen we erfgoed herbestemmen?  -  maar ook naar tailormade urbanism, humane stedenbouw à la carte, die zich op een slimme manier contextueel verankert.”

Een hele boterham, waar we in deze podcast-reeks uitgebreid op ingaan. Maar vooraleer we dat doen: waarom de intrigerende titel van het boek, UNTITLED?

Luc Binst: “We hebben zeer lang naar een passend begrip gezocht. Uiteindelijk hebben we gekozen voor UNTITLED als een soort grafische codering van het boek. De acht letters van het woord hebben we vervolgens een eigen expressie gegeven die samenhangt met elk van de acht hoofdstukken. Daarnaast is ‘Untitled’ uiteraard ook een begrip dat vaak in de kunstwereld voorkomt, als uitnodiging van de kunstenaar aan de kijker om zelf het kunstwerk te beoordelen. Op een vergelijkbare manier willen we de lezers van ons boek uitnodigen om er zelf mee aan de slag te gaan. Zo is ‘UNTITLED’ ook een abstract label dat het boek op een iconische manier mee duidt en verpakt.”

Luc Deleu en Klaas Goris, jullie hebben het boek voorafgaand aan dit gesprek al in handen gekregen. Wat was jullie eerste indruk?

Luc Deleu: “Ik kan niet zeggen dat ik er al veel in gelezen hebt. Maar ik heb het wel pagina per pagina doorbladerd en vooral veel naar “de prentjes” gekeken. Het is immens wat je binnenkrijgt als informatie. Zo een overvloed dat ik het in meerdere keren heb moeten doorbladeren. Hoeveel pagina’s telt het boek, Luc?”

Luc Binst: “1376. We hebben de maximale boekdikte afgetast. En door te kiezen voor ultradun papier dat net niet doorzichtig is, zijn we tot zoveel pagina’s geraakt.”

Luc Deleu: “Het hoofdstuk over de gevels vind ik het meest intrigerende. Vooral omdat het mij als lezer het meeste inkijk geeft in BINST ARCHITECTS. Het toont me hoe Luc zich heel hard afvraagt hoe hij met zo een groot bureau andere dingen doet. En zoiets komt ook niet vanzelf.”

Klaas Goris: “In 2009 hebben we met Coussée-Goris-Huyghe architecten een boek uitgebracht. Onze werktitel was toen ‘een boek bouwen’. Want het was echt een soort bouwproces, waarbij we evenzeer nadachten over hoe het boek in je hand valt, hoe groot het moet zijn, hoe je het structureert… En datzelfde gevoel heb ik hier. Luc heeft al een paar publicaties achter de rug en het viel me op dat er over dit boek veel meer is nagedacht.

Daartegenover staat dat het op een manier ook een strategisch boek is, met zeer veel interessant studiemateriaal, waaronder – zoals Luc al aangaf – die gevelstudies. Maar dat maakt het ook een boek dat je op twee manieren kunt gebruiken. Het zit vol inhoudelijke en interessante zaken, waarvan ik me kan voorstellen dat ook de bouwwereld van vandaag er met grote ogen zal naar kijken en misschien zelfs op een verkeerde manier zou kunnen gebruiken. Maar lees het op een positieve manier en dan bevat het heel wat stof tot nadenken. Dat vind ik de grote kwaliteit van het boek: dat BINST ARCHITECTS geprobeerd heeft om te formuleren waar het als bureau mee bezig wil zijn, waardoor ze een opening creëren om meer diepgang in hun werk te steken.”

Luc Binst: “Dat was inderdaad de bedoeling van ons boek: het ‘formuleren over onszelf’. Maar ik vind het bijna een verplichting als bureau om dat af en toe te doen. Het gebeurt te weinig, vind ik, bij vele andere bureaus, zeker die van onze schaal. Terwijl dat toch een deel is van onze taak vandaag, omdat we ook heel veel mensen opleiden. Er is een voortdurende instroom van stagiairs, jonge mensen die we begeleiden gedurende vele jaren. Ik zie het als onze plicht om hen met regelmaat te bedienen van een document als dit, dat mee een ruggengraat kan geven aan je verdere ontwikkeling en je verplicht om overschouwend na te denken. In een praktiserend bureau is er meestal geen tijd om te synthetiseren. Maar nu dachten we: “Komaan, dit het is moment om dat te doen", als een next step in het verhaal van ons bureau."