POLO Architects & META architectuurbureau hertekenen de skyline van het Eilandje

Cadiz als oriëntatiepunt

Met de bouw van het Museum aan de Stroom (MAS), de opening van het Red Star Line Museum en de heraanleg van de straten, pleinen en kades kwam er een einde aan de decennialange verloedering van het Eilandje. Dankzij de nieuwe overheidsimpulsen geraakten ook projectontwikkelaars geïnteresseerd om te investeren in de oude Antwerpse havenbuurt. De bouw van woontorens aan het Kattendijkdok (Diener & Diener architects) en het Cadiz-project aan de overzijde illustreren die transformatie. Een nieuwe, hippe stadsbuurt is geboren. Alsmaar meer bewoners vinden hun weg naar het Eilandje. Cadiz is een gemengd project met 40.000 m² aan woningen, kantoren, een woonzorgcentrum, horeca en winkels op een groot bemeten bouwblok in de Cadixwijk.

Cadiz werd gebouwd op de site van het vroegere Douanegebouw. Hoewel het brutalistische gebouw van architect Etienne De Pessemier uit de jaren 1970 niet zonder kwaliteiten was, bleek het niet geschikt om woningen in onder te brengen. De structuur liet weinig mogelijkheden om iedere woning voldoende daglicht te schenken. Het gebouw lag bovendien in het midden van het bouwblok en was omringd door parkeerplaatsen en restgroen. Het ontbrak het gebouw aan de vereiste stedelijke kwaliteiten om leven te brengen in de nieuwe woonbuurt. Daardoor werd beslist het gebouw af te breken.

genuanceerde monoliet

De opgave was complex: op een diep bouwblok een groot aantal wooneenheden realiseren, waarbij elke woning toch kan genieten van voldoende lichtinval en zichten. Tegelijkertijd moet het project leven brengen in het nieuwe stadsdeel. POLO Architects en META architectuurbureau ontwarden de knoop. Het resultaat is een opmerkelijk bouwblok met een typologie zonder precedenten in België.

Niklaas Deboutte van META architectuurbureau: “Belangrijk is dat Cadiz op verschillende schalen een goede relatie aangaat met zijn omgeving. Op schaal van de stad is het bouwblok leesbaar op grotere afstand, op schaal van de buurt staat het in directe relatie met het plein en zijn omringende straten.”

Cadiz is een gebouw met twee gezichten. Van dichtbij, op straatniveau, zie je slechts de ruim beglaasde gevelplint met winkels. De donkere sokkel staat in contrast met de overkragende claustra op de eerste en tweede verdieping. De witte betonnen gevelelementen schermen de achterliggende functies af van de straat en bieden tegelijkertijd transparantie door alternerende uitsparingen. Ze omringen het bouwblok en binden het tot een robuust geheel.

"Op schaal van de stad is het bouwblok leesbaar op grotere afstand, op schaal van de buurt staat het in directe relatie met het plein en zijn omringende straten.”

Vanaf de straat kan je een glimp opvangen van de collectieve binnentuin. Hier bevinden zich de tuintoegangen tot de appartementen. Deze centrale zone is een geprofileerd landschap met berken en bosvegetatie dat gedrapeerd ligt over de ondergrondse parking enerzijds en de supermarkt die doorloopt vanuit de gevelplint op het gelijkvloers anderzijds. Een groen, hellend vlak bindt het collectieve binnengebied met de private tuinen op de sokkel, vanwaar de bewoners genieten van verre zichten op haven en stad.

Van ver toont Cadiz een ander en meer monumentaal beeld. Vier torengebouwen, teruggetrokken van de rooilijn, staan met hun knieën op het dak van de sokkel en met hun voeten in de lager gelegen binnentuin. De typologie van de bestaande pakhuizen op het Eilandje inspireren de materialisatie van de 4 woonvolumes in gevelmetselwerk en prefab beton.

“De vervlechting van residentiële met andere stedelijke functies maken van het gebouw een kleine stad in de stad.”

Stad in de stad

Het plan integreert diverse woningtypes: appartementen, luxueuze penthouses, studio’s en sociale woningen. De woningen zijn alle voorzien van terrassen of dakterrassen. De appartementen in de torens genieten van rondom doorlopende terrassen dewelke geschrankt worden in functie van ideale bezonning. Op de daken van de torens liggen dakterrassen die verbonden worden met onderliggende zonneterrassen door buitentrappen.

Mauro Poponcini van POLO Architects: “De vervlechting van residentiële met andere stedelijke functies maken van het gebouw een kleine stad in de stad.”