Polyvalent parkeergebouw legt basis voor nieuwe stadswijk (POLO, archipelago)

Van logistieke draaischijf over bijna-haven tot industriezone met baanwinkels: het verhaal van de Keerdoksite gaat al een hele tijd terug. Anno 2023 wordt er alweer een nieuw hoofdstuk geschreven, want het gebied wordt volop omgetoverd tot een bruisende nieuwe stadswijk met circa 570 woningen, horecavoorzieningen, buurtgerichte handel, een autovrij plein en groenzones. Alvorens deze grootschalige reconversie van start kon gaan, moest aan de rand van de site echter eerst een parkeertoren verrijzen. Al doet die term het gebouw oneer aan, zegt Pieter Swaegers, projectmanager bij aannemer BAM Interbuild: “Het tweeledige volume, met een verticale betonnen kern als verbindend element, is immers opgevat als een intelligent casco en is zo geconcipieerd dat het in de loop van zijn levensduur verschillende functies kan herbergen. Momenteel is de hoofdfunctie een parkeervoorziening, maar naargelang de veranderende mobiliteitsnoden in de omgeving kunnen verschillende parkeerdekken in de toekomst probleemloos omgevormd worden tot woon- of kantoorruimtes – zoals nu al het geval is op de bovenste twee verdiepingen.”

Stad Mechelen vertrouwde de transformatie van de Keerdoksite toe aan een ervaren bouwteam, met naast BAM Interbuild ook nog ontwikkelaars Kairos en Montreal RED (die samen THV Keerdok Mechelen vormden), architectenbureaus POLO en archipelago, landschapsarchitecten Atelier Ruimtelijk Advies en VOGT Landscape Architects en Vanderstraeten, dat niet actief betrokken was bij de bouw van Parking Keerdok, maar wel een van de verdere ontwikkelingen op de site zal realiseren. De lat ligt hoog, want de Keerdokwijk moet een schoolvoorbeeld van duurzame stadsontwikkeling op Europees niveau worden. Met zijn toekomstgerichte karakter is Parking Keerdok hier de eerste exponent van. Het rijzige gebouw is 18.800 m² groot (exclusief het dak), telt dertien splitlevelverdiepingen en biedt plaats aan 516 wagens en 117 fietsen, inclusief elektrische laadinfrastructuur en een aanbod deelvoertuigen. Daarnaast bevindt zich op het gelijkvloers een supermarkt van Louis Delhaize (1000 m²), zijn de bovenste twee verdiepingen voorbehouden voor kantoren van Voka Mechelen-Kempen (1400 m²) en is er tevens een publiek dakterras met bomen gerealiseerd (600 m²), dat een fraai uitzicht biedt op de historische binnenstad. Bovendien worden de kantoren en de winkel fossielvrij verwarmd en gekoeld en – net als de laadpalen in het parkeergedeelte – integraal gevoed met eigen groene stroom.

Architectuur en stabiliteit verenigd

Zo vooruitstrevend het architecturale en stedenbouwkundige concept, zo uitdagend was de realisatie van Parking Keerdok. In de eerste plaats omdat het markante gevelraster ook meteen als draagstructuur fungeert. “De gevelafwerking heeft zowel een architecturale als stabiliteittechnische functie, wat voor dit type gebouw behoorlijk baanbrekend is”, verduidelijkt Pieter Swaegers. “In eerste instantie moesten we op zoek naar een geschikte vormgeving, rekening houdend met de werfinstallatie, transportmogelijkheden enzovoort. Zo zijn we uitgekomen bij kruisvormige standaardelementen van 5 x 4 meter en 14 ton, die uit twee kruisen en een bovenliggende balksectie bestaan. Ter hoogte van de uitkragingen zijn er ook enkele elementen met drie kruisen toegepast – waarvan het zwaarste 24 ton weegt! – alsook een paar met slechts één kruis. Het was echt puzzelen, zeker omdat we met naspanning moesten werken – als ultiem compromis tussen de zware krachtwerking en de beoogde architecturale dimensionering – en we de elementen dus mooi in lijn moesten positioneren. Tussen de twee lange gevelzijdes zijn voorgespannen welfsels van 17 meter lang, een halve meter dik en tot 11 ton zwaar aangebracht, die als kolomvrije verdiepingsvloeren fungeren.”

BAM Interbuild werkte als het ware van binnen naar buiten. “Eerst hebben we de kernen en de hellingbanen opgetrokken en pas nadien hebben we de gevelelementen geplaatst. Dit laatste gebeurde in een welbepaalde volgorde, op basis van een gedetailleerde weekplanning waarbij we aan heel wat randvoorwaarden moesten voldoen (qua naspanning, stabiliteit, efficiëntie enzovoort). Ook in logistiek opzicht was een goede flow noodzakelijk, vermits alle prefabbetonelementen getransporteerd werden via uitzonderlijk vervoer. Missie geslaagd, want op vijf maanden tijd was de gevelstructuur volledig klaar.”

Geen alledaags project

Parking Keerdok is hoofdzakelijk opgetrokken in beton, dat is toegepast in verschillende afwerkingen. “De vloerdekken zijn gerealiseerd in uitgewassen beton met een donkerdere tint, terwijl de gevelkruisen een grijzere look hebben omdat ze gestraald zijn”, legt Pieter Swaegers uit. “Daarnaast zijn er ook nog enkele andere materialen toegepast. Zo worden de uitkragingen ondersteund door witte stalen driehoeken die het geheel extra cachet geven. De dakstructuur bestaat deels uit gelamelleerde houten liggers en deels uit staal. Op de begane grond zijn veel verdiepingshoge glaspartijen geplaatst en de kantoren zijn gerealiseerd volgens het box-in-boxprincipe, inclusief een sterk beglaasde schil in aluminium sandwichpanelen.”

Ook duurzaamheid was een belangrijke factor bij de realisatie van Parking Keerdok. “Met de TOTEM-duurzaamheidsmeter als leidraad was het zaak om de milieu-impact van de materialen, het transport en de logistiek te minimaliseren. Bovendien is voor de geothermische verwarming en koeling van het gebouw een BEO-veld aangelegd – met een 53-tal boringen tot 150 meter diep – en zijn er op de niet-toegankelijke dakvlakken meer dan vierhonderd zonnepanelen geplaatst”, vertelt Pieter Swaegers. “Kortom: het was zeker geen alledaags project. We zijn onderweg toch wel wat zaken tegengekomen die complexer bleken dan aanvankelijk verwacht, maar dat maakte het natuurlijk boeiend. En ondanks alle uitdagingen was er binnen ons bouwteam sprake van een erg constructieve samenwerking en een dito communicatie, die zeker bevorderd werden door het doorgedreven gebruik van BIM. We zijn erg trots dat we deze ‘parking van de toekomst’ mochten realiseren. In combinatie met de omgevingsaanleg, waarbij we zelf onder meer de kasseibestrating hebben uitgevoerd, is het een erg mooi geheel geworden, dat nog beter tot zijn recht zal komen naarmate de rest van de site vorm krijgt.”