Postgraduaatstudenten UHasselt bouwen vrouwenhuis in het Marokkaanse Ouled Merzoug

De studenten van het Building Beyond Borders-programma ontwierpen La Maison des Femmes op basis van de ligging van de bouwsite op een helling en dichtbij een greppel, waarlangs overigens regenwater naar de lagergelegen palmoase Palmeraie en de rivier stroomt. Het afgewerkte vrouwenhuis bestaat uit twee gebouwen met elk een ietwat andere positionering. Door die alternatieve plaatsing staat het bouwwerk niet alleen in verbinding met beide delen van het dorp, gelegen aan weerskanten van de heuvel, maar biedt het ook een panoramisch uitzicht op de zonsopgang boven de bergen en de zonsondergang boven de rivier.

De twee volumes van het vrouwenhuis zijn met elkaar verbonden door een centrale ontmoetingsplaats en hebben ieder hun eigen functie. In de werkplaats of het ‘atelier des femmes’ kunnen vrouwen elkaar ontmoeten en van elkaar leren, maar eveneens spinnen en weven. In het gemeenschappelijke bakhuis of ‘boulangerie commune’ kunnen ze dan weer bakken, maaltijden delen en zelfgemaakt brood en gebak verkopen.

Zowel het ‘atelier des femmes’ als de ‘boulangerie commune’ geven daarenboven toegang tot een knusse tuin, bedoeld voor rust en ontspanning. De postgraduaatstudenten ontwierpen de tuinen echter op zo’n manier dat de activiteiten in het vrouwenhuis ook buiten verdergezet kunnen worden. Een grote wastafel in de tuin van het ‘atelier des femmes’ stelt de vrouwen in staat wol te wassen en te kleuren, terwijl de oven in het hof van het bakhuis dient om te experimenteren met nieuwe recepten.

Ook de naakte rotsen van de greppel naast La Maison des Femmes werden voorzien van een streepje groen. Een team van plaatselijke arbeiders en dorpelingen plantte er verschillende soorten inheemse bomen en struiken. Het stukje natuur vertraagt eveneens het aflopende regenwater en zorgt op die manier voor een betere waterinfiltratie en verhindert dat erosiemateriaal de hoofdweg en Palmeraie overspoelt. Alle dorpelingen zijn welkom om er te genieten van de rust en de natuur. 

Lokaal en regeneratief

De postgraduaatstudenten zetten voor de verwezenlijking van hun project maximaal in op lokale en regeneratieve bouwmaterialen. Zo zijn de binnenmuren gemaakt van organische adobe bakstenen en bestaat de buitenzijde van La Maison des Femmes uit stukken granietsteen van de omliggende heuvels. Dit plaatselijke karakter komt ook terug in het plafond, gemaakt van riet uit Palmeraie, en de dakoverspanning uit eucalyptusbalken van de lokale markt. Voor de afwerking van zowel muren als vloeren werd een mix van lokale aarde, rivierzand, kalk en stro gebruikt.

Dankzij de nauwe samenwerking met de lokale vakmannen- en vrouwen kreeg het interieur van het vrouwenhuis eveneens een inheemse toets. De vrouwen ontwierpen en weefden de gordijnen en hielpen met de bouw van de oven in de tuin van het bakhuis. Daarnaast vervaardigden plaatselijke houtbewerkers de deuren en eucalyptusbalken onder het keukenaanrecht. Een pottenbakker uit het dorp ontwikkelde ten slotte de buitenlampen en verscheidene keramieken objecten.

Bioklimatische architectuur

La Maison des Femmes is een onderdeel van het Building Beyond Borders-programma van UHasselt. Het postgraduaat focust op bioklimatische architectuur en het gebruik van regeneratieve bouwmaterialen en brengt deze kennis over met behulp van hoorcolleges, workshops, praktische experimenten en ontwerpsessies. De kers op de taart is een ontwerp- en bouwproject in het buitenland waar de vergaarde kennis in de praktijk wordt omgezet in samenwerking met de locals.

In november 2018 brachten de deelnemers van de eerste editie van dit opleidingsprogramma voor het eerst een bezoek aan Ouled Merzoug om de plaatselijke bevolking te leren kennen, het Marokkaanse dorp te ontdekken en de site op te meten. Na een intensieve ontwerpperiode in Hasselt gingen de werken aan het vrouwenhuis in april 2019 van start. In december 2019 konden de vrouwen van het dorp eindelijk gebruikmaken van de gebouwen.