"Prefabbeton hoort thuis in onze verfraaide dorpskernen"

Geprefabriceerde betonelementen zijn zo oud als de straat. Al decennialang is prefabbeton een van de dominante constructiematerialen bij riolerings-, infrastructuur- en openbare werken. Voor velen blijft het bovendien het meest ‘actuele’ materiaal dat er voorhanden is. Luc Lemmens en Tom Bulcke, de voorzitters van FEBELCO en FEBESTRAL, de verenigingen binnen de Federatie van de Betonindustrie die respectievelijk de fabrikanten van prefabbetonnen rioleringssystemen en bestratingsproducten vertegenwoordigen, vertelden ons samen met product managers Anne Cleiren (FEBELCO) en Lieve Vijverman (FEBESTRAL) waarom prefabbeton (nog steeds) zijn plaats in ons straatbeeld verdient.



Van links naar rechts: Anne Cleiren en Luc Lemmens (FEBELCO) en Tom Bulcke en Lieve Vijverman (FEBESTRAL).


Waarom is beton als constructiemateriaal veel geschikter dan andere materialen? Wat heeft het dat andere materialen niet hebben?

Luc Lemmens: Beton is een product dat zijn duurzaamheid al meer dan voldoende bewezen heeft. En dan heb ik het niet enkel over het feit dat het volledig uit natuurlijke materialen bestaat en dat het volledig gerecycleerd kan worden, maar ook over de vormvastheid en de lange levensduur ervan. Je kan er alles op maat mee maken, zelfs elementen met een zeer grote diameter of een speciale vorm. Bovendien kan je op de werf zelf nog de nodige aanpassingen doorvoeren. Ik denk dan bijvoorbeeld aan wachtpercelen, waar de toekomstige huizen probleemloos (met eender welke buisdiameter) op het (prefab)betonnen rioleringsnet kunnen worden aangesloten.

Tom Bulcke: Het is met andere woorden een sterk product met enorm veel flexibele mogelijkheden. We kunnen een totaalgamma bieden in beton, wat bij andere materialen lang niet zo evident is.

Luc Lemmens: Betonbuizen hebben heel wat voordelen ten opzichte van andere buismaterialen. Behalve hun duurzaamheid (lange levensduur, recycleerbaar, temperatuursbestendig en slijtvast) zijn ze door hun groot eigengewicht zeer belastbaar en dus ook maat- en plaatsingsvast. Ze zijn met andere woorden uitstekend bestand tegen opwaartse krachten bij zware regenval en eventuele optredende bodem- en verkeersbelastingen. Bovendien kunnen we volledig op maat gemaakte leidingsystemen met alle mogelijke componenten (putten, straatkolken, schachtelementen, enz.) aanbieden, waarbij de uiterst flexibele verbindingen tussen de buizen hoekverdraaiingen mogelijk maken en differentiële zettingen kunnen worden opgevangen.



Luc Lemmens: “Betonbuizen hebben heel wat voordelen ten opzichte van andere buismaterialen. Prefabbeton wordt bovendien onder ideale omstandigheden gefabriceerd en voor levering aan een strenge kwaliteitskeuring onderworpen.”



En waarom kiezen aannemers bij openbare werken het best voor de prefabvariant in plaats van voor monoliete verhardingen?

Luc Lemmens: Prefabbeton wordt onder ideale omstandigheden gefabriceerd. De kwaliteit van ons product hangt dus niet af van de plaatselijk weers- of werfomstandigheden. Onze producten ondergaan bovendien een strenge kwaliteitskeuring voor ze geleverd worden en voldoen dus aan de strengste eisen.

Tom Bulcke: Elk type verharding heeft haar plaats in onze openbare ruimte. Maar wanneer het gaat om de esthetische en functionele (her)aanleg van een bebouwde kom, schoolomgevingen, verkavelingen, parkeerterreinen, zones 30, fiets- en voetpaden, enz., zijn prefabbetonnen bestratingsproducten het meest geschikt. Wij menen dat een realisatie met prefabbetonelementen (betonstraatstenen en -tegels, lijnvormige elementen, enz.) het opdrachtgevend bestuur en de aannemer ook meer voldoening schenken dan de monotone monoliete verhardingen.

Luc Lemmens: En als je dan al eens een straat moet opbreken voor nuts- of rioleringswerken, kan je dit met prefabbetonproducten tenminste op een propere manier doen. Je kan de weggenomen elementen nadien zonder veel verdere problemen herplaatsen. Asfaltstraten worden in zo’n geval bultige lappendekens en zien er na een ingreep nooit meer hetzelfde uit. Nogmaals: als prefabbeton op een goede manier geplaatst en onderhouden wordt, is het veruit het duurzaamste materiaal dat er is.



Tom Bulcke: “Met het grote gamma aan kleinschalige prefabbetonproducten kan je de functionele leesbaarheid van de weg enorm verhogen. Je kan met vormen en kleuren werken die doortochten in dorpskernen veel aangenamer maken.”



Hoe zorgen jullie verenigingen ervoor dat aannemers de prefabbetonelementen op een correcte manier plaatsen? Hoe trachten jullie die kwaliteit te bevorderen?

Tom Bulcke: Voor de uiteindelijke kwaliteit van ons product hangen we af van de personen die ze plaatsen, en dus proberen we openbare besturen, aannemers en studiebureaus ervan bewust te maken dat een correcte plaatsing van cruciaal belang is. Dit doen we door duidelijke voorschriften inzake de kwaliteit van de funderingen, het onderhoud en de effectieve plaatsing van onze producten te verspreiden.

Luc Lemmens: Onze verenigingen stimuleren het gebruik van BENOR-gekeurde producten, simpelweg omdat je in dat geval altijd zeker bent dat je aan alle normen en eisen voldoet. We overleggen ook voortdurend met de voorschrijvende instanties (bijvoorbeeld PROBETON) om ervoor te zorgen dat onze producten op een goede manier voorgeschreven worden. We willen meegaan met de tijd en leggen dus ook zelf strenge eisen op aan ons product, net om er zeker van te zijn dat het écht goed is. Vooral voor opdrachtgevers is dat BENOR-keurmerk een echt kwaliteitsmerk, een aanvulling op de minder gedetailleerde CE-norm.




Tom Bulcke: “Voor de uiteindelijke kwaliteit van ons product hangen we af van de personen die ze plaatsen, en dus verspreiden we duidelijke voorschriften inzake de kwaliteit van de funderingen, het onderhoud en de effectieve plaatsing van onze producten.”



Het is uiteraard ook jullie taak om innovatie te stimuleren. Hoe doen jullie dat precies?

Luc Lemmens: We trachten onze producten te optimaliseren door in eerste instantie erg veel samen te werken met diverse onderzoekscentra. We evolueren mee met de markt en streven dus ook op deze manier naar een voortdurende kwaliteitsverbetering. De prefabbetonproducten van nu zijn niet te vergelijken met die van twintig jaar geleden: sulfaatresistent cement vermindert de impact van afvalwater op het beton, ingestorte glipverbindingen garanderen waterdichtheid van betonbuizen zonder dat er nog extra mankracht aan te pas moet komen, zelfverdichtend beton, poreus beton in gescheiden rioleringsstelsels om het regen- en oppervlaktewater apart op te vangen of te laten infiltreren, …

Tom Bulcke: Een van de grote voordelen van ons productengamma is dat we nu ook kunnen inspelen op de waterafvoerproblematiek. Enerzijds via drainage in infiltratiebuizen, en anderzijds door het aanleggen van waterdoorlatende bestrating. We hebben hier enorm veel onderzoek naar gedaan en mogen op wereldvlak gerust een voorloper genoemd worden. Je hoort vaak dat er in Vlaanderen overstromingen zijn doordat ons landschap ‘volgebetonneerd’ is, maar niets is minder waar. Via waterdoorlatende bestrating kunnen we het regenwater bufferen en op een vertraagde manier afvoeren om de kans op overstromingen op een efficiënte manier te reduceren. Bij parkings in asfalt of doorlopend beton moet je overigens extra bufferbekkens voorzien om het water af te voeren, wat allemaal extra kosten met zich meebrengt. Kiezen voor prefabbeton levert dus meestal ook een financieel voordeel op.



Tom Bulcke: “Geprefabriceerde betonstraatstenen geven je qua inrichting van de openbare ruimte enorm veel mogelijkheden. Op een modern plein kan je bijvoorbeeld kiezen voor grote tegels met grijszwarte tinten.”


Heeft prefabbeton de esthetische kwaliteiten om onze straten een aangenamer uitzicht te geven? Bij het woord ‘beton’ denken veel mensen immers spontaan aan een nietszeggende grijze massa...

Tom Bulcke: Ten onrechte! Bij ‘beton’ denkt men inderdaad vaak aan grijs-monoliete banen die in het beste geval opgefleurd worden door rode fietspaden, maar met prefabbeton kan je zoveel meer! Met het grote gamma aan kleinschalige prefabbetonproducten kan je de functionele leesbaarheid van de weg enorm verhogen. Je kan met vormen en kleuren werken die doortochten in dorpskernen veel aangenamer maken. Geprefabriceerde betonstraatstenen geven je qua inrichting van de openbare ruimte enorm veel mogelijkheden: op pleinen met een rustiek karakter kan je bijvoorbeeld kiezen voor nabehandelde stenen (gebouchardeerd, getrommeld, gestraald, …), terwijl je op een modern plein kan kiezen voor grote tegels met grijszwarte tinten. Wil je een woonzone of een dorpskern op een duurzame manier verfraaien (straatmeubilair, signalisatietegels, verhoogde drempels, enz.), dan kies je met andere woorden maar beter voor prefabbeton.


Noot: Dit artikel verscheen eerder al in Grond/Weg/Waterbouw.