Prijs voor ontwerp van het jaar “gaat over architectuur en niet over politiek” zegt directeur van Design Museum

“De prijs gaat over architectuur en niet over politiek en de architecturale kwaliteit is uitstekend” zegt Deyan Sudjic, de directeur van het Design Museum. “De jury heeft een beslissing genomen over wat volgens hen het beste project was. Ik steun die beslissing, maar ik heb ze niet mee genomen.”

Sudjic verdedigde ook de schijnbare Londense partijdigheid van de award. Dit jaar gaf  de jury, die uitsluitend bestaat uit Londenaren, de prijs aan een Londense architect. Het is het vijfde jaar op rij dat een Londenaar de award wint.

“Als je kijkt naar wat er op de Designs of the Year’s -expositie wordt tentoongesteld, zie je dat het een fascinerend overzicht is van internationale ontwerpen en architectuur”, zegt Sudjic. Designs of the Year is een erg internationaal project. Het is de enige plaats waar je zo’n verzameling aan projecten kan zien.” Hij voegde er wel aan toe: “We luisteren en we willen verbeteren.”

De bemerkingen van Sudjic volgden op de heuse stroom aan reacties op Twitter en in de internationale media nadat Hadid’s Heydar Aliyev Center in Baku, de hoofdstad van Azerbeidzjan, de award voor het beste internationale ontwerp van het jaar won.

Mensenrechtenorganisaties beweren dat bewoners uit hun huizen werden gedwongen om de bouwsite te ontruimen en wijzen op andere schendingen van de mensenrechten in het land, waaronder de vervalsing van verkiezingen en het mishandelen van gevangenen.

Oliver Wainwright, de architectuurrecensent van the Guardian, tweette: “Zaha Hadid wint een award voor het steunen van gedwongen uitzettingen, illegale afbraak en slavenarbeid. Goed bezig@DesignMuseum.”

Journalist en criticus Tom Dyckhoff van The Culture Show tweette: “Verblufffend dat Zaha niet inziet dat architectuur en politiek onlosmakelijk verbonden zijn met elkaar.”

Architectuurrecensent Owen Hatherley voegde daaraan toe: “Het is goed dat mensen boos worden als een architect er niet om geeft dat zijn gebouwen gemaakt worden door slaven.”

Voormalig mensenrechtenwerkster Rebecca Vincent vertelde aan The Independent dat de situatie in het land “niet verbetert maar verslechtert”. Ze voegde er aan toe: “Het zou helpen als bekende personen zoals Zaha Hadid deze problemen aankaarten terwijl ze in het land werken.”

Het Design Museum reageerde vanmorgen op de stroom aan kritiek met een statement:  “De ethische gevolgen van grootschalige architecurele projecten zijn steeds het onderwerp van discussie geweest en zullen dat wellicht altijd zijn. Designs of the Year ontlokt altijd een hevige reactie en de discussie rond de realiteit van hedendaagse architectuur is er één waar het Design Museum deel van wil uitmaken. Er bestaat geen twijfel over dat Zaha Hadid een ongelooflijk getalenteerde architect is en dat is wat de Design of the Year-award erkent.”

De Britse architect, die in Irak werd geboren, werd eerder al bekritiseerd omdat ze zei dat “architecten niets te maken hebben met de constructiewerkers die stierven op de bouwplaatsen in Qatar” waar haar stadionontwerp nu wordt gebouwd voor de FIFA World Cup in 2022.

Hadids gebouw werd genoemd naar de voormalige heerser van Azerbeidzjan. Heydar Aliyev, vroeger een hoogstaand figuur in de geheime dienst van de Sovjet-Unie, bestuurde het land tijdens het Sovjet-tijdperk en werd de eerste president van Azerbeidzjan na de onafhankelijkheid in 1991.

Het gebouw, dat gelegen is op de Heydar Aliyev Boulevard, tussen de internationale luchthaven en het centrum van de stad, werd opgedragen door de zoon van de voormalige leider en huidig president, Ilham Aliyev, die zijn vader na diens dood opvolgde in 2003.

“Het Heydar Aliyev Center stelt een breuk voor met het Sovjet-verleden van Azerbeidzjan. Ilham Aliyev wilde iets unieks, iets met het oog op de toekomst, dat zowel zachtheid en romantiek als optimisme uitstraalt”, vertelde Saffet Kaya Bekiroglu, een architect bij Zaha Hadid Architects (ZHA), tijdens de prijsuitreiking.“Als je in Azerbeidzjan kijkt naar de architectuur uit het Sovjet-tijdperk, zie je dat de meeste gebouwen monumentale autoriteitsgebouwen zijn. Daarom wilden we dit gebouw gebruiken als een kans om te verzachten, om daar helemaal afstand van te nemen.”

De voorzitter van de Designs of the Year-jury 2014 was schrijver Ekow Eshun. De jury bestond verder uit architect Piers Gough, industrieel ontwerpster Kim Colin, journaliste Tina Gaudoin en de winnaar van vorig jaar, webontwerper Ben Terret. De vijf juryleden werken allemaal vanuit Londen.

Vorig jaar ging de topprijs naar de website van de Engelse overheid: www.gov.uk. In 2012 won de fakkel van de Olympische Spelen in Londen, ontworpen door Barber en Osgerby. Het ontwerp van het jaar in 2011 was de gloeilamp van Plumen en de winnaar van 2010 was de plooibare stekker ontworpen door Min-Kyu Choi, die afstudeerde aan de koninklijke kunstacademie.

Zaha Hadid Architects (ZHA) zegt: “Het Heydar Aliyev Center is een belangrijk onderwijskundig en cultureel gebouw en het verheugt ons dat het de Design of the Year-award heeft gewonnen.”

De aannemer die het centrum bouwde won een ontwerp-en bouwwedstrijd en stelde ZHA aan als hun architect. Deze aannemer, DiA Holding, werd geëvalueerd en erkend door de Zwitserse kwaliteitsgroep Société Générale de Surveillance (SGS), overeenkomstig met de OHSAS 1800, de internationale standaard voor veiligheidsmanagament. De SGS is ’s werelds belangrijkste inspectie-, verificatie- en certificatiebedrijf.

Architecte Zaha Hadid heeft haar Heydar Aliyev Center in Azerbeidzjan beschreven als een “ongelooflijke prestatie”.