In het Brussels Gewest (Haren) wordt hard gewerkt aan een nieuw soort gevangenis: een gevangenisdorp met een humane infrastructuur, dat perfect voldoet aan de hedendaagse standaard voor comfort. EGM architecten zorgde i.s.m. B2Ai voor het ontwerp. Voor de isolatie werd gekozen voor producten van SOPREMA. SOPRA XPS SL werd toegepast in de vloer, en EFIGREEN ITE werd in de gevel verwerkt.
Een moderne en humane gevangenis
Veel gevangenissen in België zijn eind 19de of begin 20ste eeuw gebouwd. Een eeuw later hanteren we een hele andere visie op detentie en re-integratie in de maatschappij en daardoor passen die gebouwen niet meer bij deze tijd. In Haren wordt daarom een nieuw soort gevangeniscomplex neergezet ter vervanging van de verouderde gevangenissen in Sint-Gillis, Vorst en Berkendael. Het doel is detentie en internering in meer humane omstandigheden.
In Haren wordt bewust afgeweken van de bekende stervorm van gevangenissen. In plaats hiervan komt er een gevangenisdorp met kleinere gebouwen en kleinere leefeenheden, waar telkens maximaal 30 personen verblijven. Die indeling komt de leefbaarheid ten goede, zowel voor de gedetineerden als voor het personeel. Het gevangenisdorp beslaat zo’n 15 hectare en gaat plaats bieden aan 1.190 gedetineerden. Naast de leefeenheden bestaat het dorp uit twee arresthuizen, een strafhuis, een gesloten en open instelling voor vrouwen, een observatie-instelling, een psychiatrische afdeling en een medisch centrum.
Slimme en duurzame energie
De nieuwe, meer humane gevangenis maakt ook op het vlak van duurzaamheid het verschil met strengere eisen voor de energieprestaties dan wettelijk vastgelegd. Zo komt er een warmtekrachtkoppelingsinstallatie voor het opwekken van elektriciteit. Met de vrijkomende restwarmte wordt het warme water voor de gevangenis geproduceerd.
Daarnaast zorgt een ‘boorgaten-energieopslag-veld’ (BEO) voor de verkoeling en verwarming van de gebouwen. Dit BEO-veld is een ondergronds buizensysteem gevuld met water. In de zomer bieden de buizen verkoeling met water uit de koelere ondergrond en in de winter bieden de buizen warmte met water dat is opgewarmd met een warmtepomp. Het BEO-veld is dus goed voor zowel het klimaat als voor de energiefactuur.
Kiezen voor prijs, kwaliteit, service én ondersteuning
Een goede isolatie kan natuurlijk niet ontbreken in een duurzaam ontworpen complex. De prijs, kwaliteit, service én technische ondersteuning van SOPREMA gaven uiteindelijk de doorslag bij de keuze voor de isolatiematerialen voor de gevels en de vloeren. Daarbij is gekozen voor EFIGREEN ITE als gevelisolatie en SOPRA XPS SL als vloerisolatie.
In het gevangeniscomplex wordt zo’n 89.000 m² aan gevel – dus praktisch alle gebouwen – geïsoleerd met de PIR-platen van SOPREMA. De EFIGREEN ITE van 100 mm voldoet aan de strikte brandnorm Ds2d0 en zorgt voor een stabiele en sterke afwerking. Ook wordt zo’n 50.000 m² aan vloer geïsoleerd met SOPRA XPS SL-vloerplaten. De vloerplaten zijn druk- en maatvast en vocht- en rotbestendig.
Voordelen in comfort en duurzaamheid
De producten van SOPREMA leveren volgens de klant alleen maar voordelen op. De PIR- en XPS-platen zorgen voor een groot comfort voor de gedetineerden en medewerkers en voldoen aan de geldende isolatie-eisen. De producten passen bovendien perfect bij het duurzame karakter van het gevangeniscomplex, want de thermische isolatieplaten zijn geproduceerd met een klimaatvriendelijke CO2-technologie en zijn 100 procent recycleerbaar.
Prijswinnend gevangenisconcept
In 2022 moet het gevangenisdorp klaar zijn, maar het is nu al een aantal keer in de prijzen gevallen. Zo is het project al verkozen tot ‘Best Social Infrastructure Project’ op de Partnership Awards 2019. Dat zijn de prijzen voor de beste publiek-private partnerships. Daarnaast won het project op het World Architecture Festival (WAF) ook een WAFx Award in de categorie ‘Power and Justice’. De WAFx Awards worden uitgereikt aan projecten die een antwoord bieden op uitdagingen die architecten de komende jaren moeten aangaan.