Sinds mei vorig jaar is Sint-Jans-Molenbeek een architecturale parel rijker. In opdracht van de Brusselse gemeente en Leefmilieu Brussel werd het Bonneviepark volledig heraangelegd en kreeg het bijbehorende parkwachtersgebouw een grondige metamorfose. Het resultaat is een groen parkplein en een multifunctioneel buurtgebouw waar openheid primeert en iedereen een eigen plek heeft. Het Brusselse architectenbureau PTArchitecten nam het ontwerp voor zijn rekening.
Dankzij de asymmetrisch geplaatste ramen in verschillende groottes en de thermisch behandelde dennenhouten lamellen van de gevel - op verschillende lengtes van elkaar geplaatst om op bepaalde plekken doorzichten mogelijk te maken - krijgt het voormalige parkwachtersgebouw een strak en modern uiterlijk.
Ook de multifunctionele invulling van het bouwwerk matcht met de hedendaagse tijdsgeest. Op de benedenverdiepingen voorzag PTArchitecten een aantal polyvalente ruimtes die dienst kunnen doen als naschoolse opvang tijdens schooldagen, maar daarbuiten eveneens gebruikt kunnen worden door lokale organisaties en gemeentebesturen. De bovenverdiepingen zijn voorbehouden voor een kinderdagverblijf met een overzichtelijke en beschermde buitenruimte. Deze buitenruimte bestaat uit drie niveaus die met elkaar verbonden zijn door gele glijbanen.
Het parkplein, een mooie combinatie van vegetatie en verharde wegen uit geschuurd beton, is dan weer ontworpen als buffer voor een aantal ‘doelgroepzones’. Met die zones wil PTArchitecten de publieke ruimte voor iedereen toegankelijk maken. Zo is de speeltuin uitsluitend bedoeld voor kinderen, terwijl het verzonken voetbalplein en multifunctioneel veld – vroeger samen één groot voetbalveld – eerder de jeugd moet bedienen. Ouders kunnen hun kinderen vanop de banken langs of op het plein dan weer in de gaten houden.
Verzonken veldjes
PTArchitecten wilde met haar ontwerp vooral zoveel mogelijk interactie mogelijk maken met de omliggende buurt. De polyvalente ruimtes op het gelijkvloers en de grote gevelopeningen naar de wijk en het park toe, getuigen daarvan. In het gebouw is er eveneens een doorgang voorzien waarlangs de aanpalende school toegang heeft tot het plein en de verschillende multifunctionele ruimtes.
Ook het plein zelf tracht de sociale cohesie in de wijk te versterken. Door de hoge hekken rondom het Bonneviepark te verwijderen - een helse strijd die vandaag nog steeds niet helemaal gestreden is - gaat het parkplein deel uitmaken van het stratennetwerk en ontstaat er een veel opener en groener straatbeeld. Ook de omheining rondom het voormalige voetbalveld moest wijken. Met de twee ‘verzonken’ veldjes die ervoor in de plaats kwamen, creëerde PTArchitecten toch nog een soort afscheiding, hetzij met voldoende openheid. Vanop het plein is immers enkel een lage leuning te zien.
Daarenboven nam het Brusselse architectenbureau een van de straten langs het plein op in de aanleg van het park. Hoewel deze straat normaalgezien altijd open moet blijven voor verkeer, kan ze in de zomermaanden of in het weekend afgesloten worden en volledig deel uitmaken van het park.
Vertraagde afvoer
Naast openheid is ook duurzaamheid een belangrijk thema in het vernieuwde Bonneviepark. Zo is het voormalige parkwachtersgebouw passieve massiefbouw en werden er vogelnestjes in de gevel geïntegreerd om de mussenpopulatie opnieuw een thuis te geven. Op de plaats waar het gebouw momenteel staat, was vroeger immers een oude tuinmuur met klimop waarin een belangrijke hoeveelheid mussen woonde. Inmiddels zitten de meeste huisjes vol.
Op het plein trachtte PTArchitecten het reeds aanwezige groen zo veel mogelijk te behouden. Daarnaast voorzag het architectenbureau er open waterdoorlatende voegen waardoor de verharde stukken van het plein het regenwater rechtstreeks kunnen afleiden naar de groenzones. De verzonken multifunctionele veldjes - tevens een buffervolume bij heftige regenval - zijn wél aangesloten op de riolering. Regenwater komt er via vertraagde afvoer in terecht.