PTArchitecten ontwerpt evolutief parkplein voor Antwerpse nieuwbouwwijk

Groene lobben en kronkelende verharde wandelpaden domineren het ontwerp van het Schengenplein. Sporadisch duiken een gebogen zitbank of speeltuig op. Die eenvoud was nodig om een evolutie in de toekomst mogelijk te maken. Wat nu een groen lob is, kan later naargelang de noden van het moment en de wensen van de bewoners immers een totaal andere invulling krijgen.  

Het evolutieve karakter van het Schengenplein was maar deels een bewuste keuze. Op het moment dat PTArchitecten aan het ontwerpen sloeg, was de Cadixwijk nog in volle aanbouw. In plaats van het ontwerp meteen vast te leggen, bekeek het bureau aan de hand van een schema wat toekomstige bewoners uit verschillende leeftijdsgroepen in de vier seizoenen van een buitenruimte verwachten. Hoewel het ‘uiteindelijke’ ontwerp hierop gebaseerd is, voorziet het toch voldoende ruimte voor verandering in latere jaren.

Hexagonale vakken

De kronkelende wandelpaden van het parkplein zijn gemaakt van beton dat ter plekke werd gegoten en vervolgens geschuurd. Hierdoor zijn de kiezels opnieuw duidelijk te zien. PTArchitecten sneed ook krimpvoegen in het beton volgens een ontwerp met hexagonale vakken. De gebogen banken ter hoogte van de groene lobben werden uit hetzelfde materiaal vervaardigd.

Mensvrije groenvlakken

Met de oplevering van het parkplein is het Schengenplein nog niet volledig klaar. Tegen 2021 zal PTArchitecten de zone tussen de Kattendijkdok-Oostkaai en het dok zelf aanpakken. Het bureau zal een deel van de oude industriële loodsen behouden en inrichten als overdekte buitenruimte voor evenementen en in samenwerking met Sweco Belgium nv een ponton installeren dat het parkplein verbindt met het water van het dok.

Het Brusselse architectenbureau kreeg ondertussen eveneens de opdracht om de New York kaai, gelegen tegenover het parkplein, te ontwerpen. Het ontwerp dat momenteel op tafel ligt, stelt voor om grote groenvlakken aan te leggen op de doorgaans erg versteende oppervlaktes van het Eilandje. Deze zones zullen daarenboven niet toegankelijk zijn voor mensen en hebben daarom een positief effect op de klimaatrobuustheid en biodiversiteit.

Bomenparking

Hoewel PTArchitecten bij de tweede fase van het parkplein en in het ontwerp van de New York kaai meer rekening hield met duurzaamheid, zijn er ook in het opgeleverde gedeelte duurzame initiatieven te vinden. Zo behield het bureau een aantal bomen die er reeds vóór de totstandkoming van het Schengenplein stonden. Tijdens de werken verhuisden ze naar een ‘bomenparking’ waar ze later werden opgehaald om te worden teruggeplaatst. Op die manier was er vanaf de eerste dag groen in het park.

Het flexibele en evolutieve ontwerp zorgt er dan weer voor dat het plein niet volledig afgebroken moet worden indien men er een nieuwe bestemming aan geeft. Dat bespaart een hele hoop afval van de afbraakwerken.

Tot slot voorzag het Brusselse bureau looplijnen langs het plein zodat de verlichting in het centrale gedeelte van het park ’s nachts gedoofd kan worden. Minder verlichting bespaart niet alleen energie, maar is ook beter voor de dieren en planten. Zo krijgt de biodiversiteit een flinke boost.