Onderzoeksjournalistiek moet voor zichzelf de lat zeer hoog leggen: zonder geen-rook-zonder-vuur-insinuaties of van-horen-zeggen-verhalen moeten feiten betonvast gedocumenteerd worden en tegensprekelijk bewezen worden. ‘De vrienden van het vastgoed: Geheime deals, miljoenencadeaus en bouwvergunningen op maat – Hoe toppolitici en bouwpromotoren gouden zaken doen in België’ slaagt overduidelijk in deze ambitie. Té overduidelijk blijkbaar, want de uitgever trok zich terug en Apache, de onafhankelijke nieuwssite, moest noodgedwongen het boek in eigen beheer uitbrengen. Een compliment!
Ik vertel bewust niets over de concrete inhoud van het boek: de overvloed aan namen en toenamen, aan facts and figures, aan deals en vennootschappen is zo indrukwekkend dat elke résumé oneerlijk zou zijn voor het genuanceerde én imponerende totaalbeeld van een circus, van een carrousel van zelfverrijking en politiek machtsvertoon. Ik heb het boek quasi in één ruk uitgelezen, ik heb zinnen en alinea’s onderstreept als een gek, overweldigd door de waterval van wheeling and dealing. En gezien correct verteld wordt wat ikzelf direct en indirect meegemaakt heb met mensen en feiten uit het boek, kan bijna met zekerheid bevestigd worden dat de andere pagina’s ook juist zullen zijn. Kortom, ‘De vrienden van het vastgoed’, dat niet mocht verschijnen, moét gelezen worden.
Eén puntje van kritiek? Ja. Apache speelt te veel Calimero als verhaald wordt hoe de stoute meneren de onderzoeksjournalisten hebben willen uitschakelen met geroddel en geprocedeer. Die zinloze zelfverdediging heeft geen plaats in zo’n sterk boek. Wie zich moet schamen wordt almaar schaamtelozer, wie beschamend gedrag aan de kaak stelt mag het hoofd fier omhoog houden.
Meer dan dertig jaar geleden schreef Georges Timmerman ‘In Brussel mag alles – Geld, macht en beton’ (1991), een standaardwerk, dat toen de laatste restjes van mijn naïviteit wegnam. Timmerman stond later aan de wieg van Apache. Vandaag biedt deze nieuwssite voor onderzoeksjournalistiek een boek aan, dat even belangrijk is als het schoolvoorbeeld van de stichter. Alleen al om dit citaat uit de laatste paragraaf: “Politici kunnen wetten stemmen en regels uitvaardigen over wat wel en wat niet gebouwd kan worden. Ze hebben alle sleutels in handen om het kader te schetsen waarbinnen bouwaanvragen moeten worden behandeld. Maar daarna komt het de administratie toe om na te gaan of aanvragen al dan niet binnen de lijntjes kleuren.”
"De vrienden van het vastgoed: Geheime deals, miljoenencadeaus en bouwvergunningen op maat – Hoe toppolitici en bouwpromotoren gouden zaken doen in België" van Tom Cochez & David Leloup is een uitgave van Apache (2024) en kun je hier bestellen.