"‘Het lelijkste land ter wereld’ van Renaat Braem is nogmaals uitgegeven, dit keer met een essay van de Vlaams Bouwmeester en foto’s van Filip Dujardin. Samen met het origineel uit 1968 (Davidsfonds) en een wat treurige editie uit 2010 (ASP-VAi) staan er nu al drie exemplaren in mijn bibliotheek, hoewel ik helemaal geen fan ben van dit vooral beruchte pamflet (zie mijn column ‘Braem revisited’ van 9 december 2015)", aldus Filip Canfyn in zijn recensie.
Het boekje, dat ooit de ondertitel ‘Wandelgids in de Belgische jungle, bestemd voor ontwakende slaapwandelaars’ meekreeg, heb ik uiteraard niet meer herlezen. Mijn focus ging volledig naar ‘Antropocentrisme 2.0’ van Leo Van Broeck, die in de voetafdruk van Braem een halve eeuw later wil oproepen voor een dringend ander gedrag en wil getuigen van een diep maatschappelijk engagement.
De Bouwmeester stelt, net als een Thomas Rau, dat ons ecologisch doen-plus-denken vandaag alleen maar ons huidig omgaan met het milieu wil beschermen maar geen radicale ommekeer ambieert. We blijven immers de aarde afbreken door continue overbevolking, ruimtelijke hoogmoed en economische groeizucht. Van Broeck stelt eveneens dat de vrees voor een daling van onze levenskwaliteit bij een gedragsverandering onterecht is terwijl het behoud van ons gedrag pas een échte ramp wordt. En dan komen de intussen klassieke maar terechte recepten: een nieuw collectief woonmodel, meer publieke ruimte, groen en openbaar vervoer, de herbruik van patrimonium en de creatie van natuurreservaten. Qua korte inhoud zijn die 14 zuinige bladzijden snel rond.
Ik heb mijn respect en appreciatie voor onze Bouwmeester nooit onder stoelen of banken gestoken maar zijn mager essay maakte mij bijna gek. Hij wil zoveel zeggen maar vergeet in zijn drive de clou, hij neemt de Braem-spreidstand van argumentatie gul over, hij pent een rollercoaster van zinnen als een verbale ADHD, die niet blijft hangen. Wanneer Leo deze stuk speed voor een lezing gebruikt maakt hij daar zeker weten iets boeiends van maar wat hij meanderend schrijft is een taaie brok om lezen. Zoals de brok van Renaat zelf. Et alors? Een goede Bouwmeester kan zich zo’n euveltje veroorloven. Braem mocht dat ook.
Gerelateerde dossiers
Onze partners