Regeneratief ontwikkelen in de Green deal: "Positieve impact op wereld, maatschappij en natuur genereren"

De Green deal is een initiatief van VIBE, Bond Beter Leefmilieu en Palindroom, dat kan rekenen op de steun van het Departement Omgeving van de Vlaamse Overheid. “Regeneratieve ontwikkeling is voor mij een strategie, een andere manier van denken, een andere manier van werken ten opzichte van duurzame ontwikkeling”, zegt Eva Heuts van VIBE. “En natuurversterkend of toekomstbestendig is voor mij het resultaat van die manier van werken.”

Een belangrijk aspect van regeneratieve ontwikkeling is een positieve impact. “In plaats van enkel de negatieve milieu-impact te verminderen, gaan we bij regeneratief ontwikkelen een positieve impact op de wereld, op de maatschappij en op de natuur genereren”, aldus Heuts. “En dat betekent samenwerken met de natuur, dus werken vanuit de principes van de natuur, vanuit de principes van levende systemen. Een zelfherstellend project maken.”

“Het gaat om meer dan alleen maar het milderen van de negatieve impact”, zegt ook Eric Grietens van Bond Beter Leefmilieu. Voor hem volstaat een groene saus op projecten niet. “Het is meer dan bijvoorbeeld ik zeg maar iets zonnepanelen op een huis leggen, als dat huis op een verkeerde plaats staat, in een overstromingsgebied of een natuurlijke valleigebied. Dan zullen die zonnepanelen niet helpen, niets.” Er speelt meer mee. “Het gaat er dus ook over waken dat we bouwen op juiste plaatsen in de stad en dorpscentra. Dat we inzetten op zo weinig mogelijk extra verhardingen, eerder op ontharding, en dus eerder kijken naar hoe we bestaande brown fields en verlaten plaatsen terug gaan kunnen herontwikkelen en ontharden om meer ruimte te geven aan de natuur.”

Verschuiving van aanpak

“Een gevolg daarvan is een noodzakelijke verschuiving van aanpak”, sluit Kathleen Van de Werf van BUUR, part of Sweco. “Binnen onze context zijn we heel sterk gewoon om ons te focussen op hoe een leefomgeving eruitziet. Heel statistisch te werk gaan, oplossingsgericht. Maar ik denk dat nu ook de focus nodig is om dat echt als een ecosysteem te zien. Als we echt ergens een systeem willen veranderen, dan hebben we echt perspectiefwissels nodig. Dan moeten we eigenlijk echt gaan kijken naar andere strategieën, andere manieren van werken.”

Principes

Regeneratief ontwikkelen is opgebouwd uit enkele principes. “Ik koppel dat altijd met de principes van levende systemen, dat zijn zeven principes om een project aan op te hangen”, zegt Eva Heuts daarover. Een van die principes is potentie. “. Wij bekijken dikwijls een project vanuit problemen die we proberen op te lossen. Maar we moeten een project eigenlijk bekijken vanuit de potentie: hoe kan het bijdragen aan het geheel, aan de plek waar het staat, maar ook aan de maatschappij, aan de wijk of de stad”, verduidelijkt Heuts. “En dan kunnen we op die manier een positieve impact genereren. Als je enkel gaat kijken naar welke problemen je moet oplossen, is het veel moeilijker om een positieve impact te realiseren.”

“Een tweede aspect is bijvoorbeeld verandering, evolutie”, gaat ze verder. “We maken geen projecten die statisch zijn voor een bepaalde functie over vijf tot tien jaar. Nee, we moeten kijken naar een project dat zich kan blijven aanpassen. Want over twintig, dertig, veertig, vijftig jaar hebben we weer andere dingen nodig.” De maatschappij evolueert continu. “En regeneratieve ontwikkeling gaat ervan uit dat we een project maken, niet om een duurzaam gebouw te zetten. We gaan een regeneratief proces faciliteren, dat gebouw is maar een middel.”

Een derde voorbeeld van een van die principes is holisme. “We bekijken alles vanuit een geheel en niet vanuit een verschillende of bepaalde focus”, aldus Heuts. Alles hangt samen, dus er wordt gekeken naar meer dan alleen individuele problemen of aspecten van een project.

Wil je meer weten over de Green deal natuurversterkende stedenbouw en architectuur? Beluister dan zeker onze podcast hier: