Renovatie Afrikamuseum schiet aardig op

Museum van wereldformaat

In oktober 2013 begonnen in Tervuren de renovatiewerken aan het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika (KMMA). Daarvoor had vicepremier en minister van Binnenlandse zaken, Jan Jambon, ook bevoegd voor de Regie der Gebouwen, de opdracht gegeven. Het doel van deze opknapbeurt is volgens hem het creëren van een “zeer dynamisch, aangepast en aantrekkelijk museum van wereldformaat met optimale publieksvoorzieningen”. In totaal wordt er in dit project zo’n 66,5 miljoen euro geïnvesteerd.

Beschermd erfgoed met moderne reflectie

Wat de renovatie betreft, wordt er momenteel volop gewerkt aan het restaureren van onder andere de gevels, vloeren, deuren, ramen, wanden en de tentoonstellingskasten. Het is namelijk zo dat zowel het museumgebouw zelf als het gelijkvloerse interieur inclusief het originele meubilair beschermd erfgoed zijn. Daarnaast staan ook het nieuwe inkompaviljoen en de nieuwe ondergrondse verbinding in de steigers.

De pompeuze Beaux-Arts paleisarchitectuur wordt door de sobere en deels ondergrondse nieuwbouwelementen met respect benaderd. Tegelijk drukken de architecten echter ook hun kritiek op deze bouwstijl uit. Zo temperen ze de originele axiale planopbouw door de toegang tot het museumgebouw zijdelings en ondergronds te organiseren. De bezoekers ontdekken de originele opbouw daardoor pas vanaf wanneer ze binnen in het museum rondlopen.

De stalen structuur van het inkompaviljoen wordt momenteel geplaatst en zal gecombineerd worden met zichtbaar zwart beton. Vanuit dit paviljoen zal een 96 meter lange ondergrondse galerij de bezoekers naar het museumgebouw leiden. De overdekking van deze verbinding is voor ¾ geplaatst en de balk die de toegang naar het museumgebouw verzekert, is reeds gegoten. Nu wordt er verder gewerkt aan de funderingen zodat de doorbraak binnenkort gerealiseerd kan worden.

Aangepast aan 21^ste-eeuws publiek

De renovatie van het Afrikamuseum was meer dan welkom. De laatste ingrijpende aanpassingen dateren immers van de Brusselse Wereldtentoonstelling van 1958. Al ademt het gebouw uit 1910 nog volop grandeur uit dankzij een overvloed aan licht en een enorm ruimtegevoel, toch hield het ontwerp van Charles Girault uiteraard geen rekening met de noden van een 21^ste-eeuws publiek. Bezoekers zijn niet alleen talrijker, maar ook veeleisender geworden.

Zo heeft een culturele instelling van dit formaat vandaag de dag nood aan polyvalente concert- en vergaderzalen. Daarnaast moet de ontvangst van collecties aan specifieke en strenge beveiligings- en conservatievereisten voldoen op het vlak van onder meer klimaat, verlichting en luchtvochtigheid. Het KMMA wil zich meer concentreren op collecties met het hedendaagse Afrika als thema. Deze vereisen een andere infrastructuur dan de collecties die tot nu toe vooral gingen over het continent ten tijde van de kolonisatie. Deze verouderde aanpak is ongetwijfeld een erfenis van de stichter van het museum, Leopold II.

Concreet kon ook de toegankelijkheid van de site een flinke verbetering gebruiken. Sommige trappen zijn uitgebroken ten gunste van hellende vlakken en het sanitair wordt intensief aangepast. In de rotonde worden twee trappen omgevormd tot een liftkoker met liften voor andersvaliden. Via deze liften zullen zij het museumgebouw kunnen bezoeken.

Subtiel inkompaviljoen met ondergrondse galerij

Het KMMA heeft er bewust voor gekozen om de restauratie, de renovatie en de herinrichting van het museumgebouw tegelijkertijd te laten uitvoeren met de bouw van het nieuwe inkompaviljoen en de ondergrondse galerij. Het onthaalpaviljoen wordt knap geïntegreerd in de groene omgeving door de keuze voor slechts één bovenverdieping uit glas, waarin ook het restaurant zal komen. Hierdoor komt dit nieuwe gebouw niet boven het museumgebouw uit. Aan de straatkant wordt het paviljoen afgegrensd door een rij bomen. Er werd gekozen voor een stalen structuur in combinatie met zichtbaar zwart beton. Dit materiaal vereist een erg delicate en precieze manier van werken. Zo moet het beton na het gieten meteen worden afgeschermd.

De ondergrondse verbinding tussen het paviljoen en het museum zal dienst doen als multifunctionele tentoonstellingsgalerij. Zo zijn er in deze verbinding twee tentoonstellingszalen en één flexibele ruimte voorzien die ook tot auditorium omgevormd kan worden. Deze drie ruimtes kunnen tot één grote zaal worden getransformeerd.

Museumgebouw geïsoleerd en opgefrist

Het museum zelf zal dan weer een sterk verbeterde isolatie krijgen door de ontdubbeling van de ramen via achterzetramen en -deuren. Ook het dak is reeds voor een derde vernieuwd en geïsoleerd. De oorspronkelijke muurschilderingen, marmeren bekledingen, gevelmaterialen, funderingen en vitrinekasten zijn grondig geanalyseerd. De gevels worden momenteel gerenoveerd en het schrijnwerk wordt geschilderd in de oorspronkelijke kleur die overeenstemt met de gevelsteen, zodat het gebouw meer uniformiteit krijgt. De patio wordt uitgediept zodat de kelderverdiepingen meer lichtinval krijgen. Aan de binnenkant van het museumgebouw worden de plafonds geschilderd in dezelfde tint als de onderliggende marmeren platen. Op de eerste verdieping komen technische lokalen en landschapskantoren voor het personeel van het museum.

De komende maanden beloven

In de komende maanden zullen er mockups geplaatst worden om de verschillende soorten materiaal te testen van bijvoorbeeld achterzetramen, vliesgevels en vitrinekasten. De restauratie van de muurschilderingen in de zalen is een minutieuze onderneming en zal daarom ook voor de komende maanden zijn. Ten slotte moeten de metalen onderdelen van deuren, leuningen en hekwerk nog gedemonteerd, gezandstraald, behandeld en geverfd worden.

Bij interesse kan u iedere zondag tussen 13 en 18u het informatiepaviljoen bezoeken, dat toegankelijk is via het park. Daar zijn de maquette en de architectuurplannen in te kijken en kunt u terecht voor algemene informatie.