Renovatie van de Brusselse torens: wees op de hoogte!

Tal van Brusselse torens zijn stilaan aan het eind van hun Latijn. Deze iconen van het stedenbouwkundige landschap voldoen vaak niet meer aan de hedendaagse gebruiken of comfortcriteria. Ze wachten met andere woorden op een tweede leven. Elke toren brengt specifieke uitdagingen met zich mee: noden en levenskwaliteit van de wijk, duurzaamheid, circulariteit, energetische performantie, architecturale waarde … Maar wat zijn nu de exacte prioriteiten?

Streven naar functiemix en samenhang

Jos Vandenbreeden: «In 1992 moesten we al vechten om de Martinitoren (Rogier) te redden, een verticale stad-op-zich die plaats biedt aan kantoren, woningen, winkels, theaterzalen …  Deze prikkelende functiemix verdween met de komst van de huidige Dexia-toren, die zijn plaats innam.» Nochtans lijkt het verweven van functies vandaag onontbeerlijk … en is het niet los te koppelen van de stedenbouwkundige ontwikkeling van een wijk.

Zo is de voormalige Noordwijk niet meer dan de aanzet voor de realisatie van een ambitieus masterplan ‘op z’n New Yorks’ uit het begin van de jaren 60. Het voorzag in de bouw van bijna 140 torens (voornamelijk kantoren), waarvan sommige een brede avenue flankeerden die aansloot op het De Brouckèreplein. De transformatie van de wijk is gestagneerd vanwege massaal burgerprotest in mei 68, met als gevolg dat er slechts enkele torens verrezen waarvan we ons vandaag afvragen wat we ermee moeten aanvangen. «Het ontbreekt ons aan een overkoepelend stedenbouwkundig plan voor de creatie van een verticale stad met wooneenheden buiten het historisch centrum», meent de erfgoedarchitect. 

Typische architectuur van weleer bewaren

Jos Vandenbreeden is een voorstander van renovaties die de markante architecturale (meer)waarde  van de Brusselse torens die gebouwd zijn tussen het einde van de jaren 50 en de jaren 80 in ere houden: «Die torens getuigen van een specifieke architectuurtaal, die verloren zou gaan bij een eventuele ‘restyling’ van de gevels. Dat is in het verleden bijvoorbeeld gebeurd bij de Zuidertoren, die een nieuwe façade gekregen heeft en op die manier zijn bijzondere uitstraling is kwijtgespeeld.»

Torenrenovatie en circulaire economie

De typische architectuur van weleer bewaren en tegelijkertijd beantwoorden aan de hedendaagse eisen inzake energie-efficiëntie, comfort en veiligheid zal voor bepaalde torens in Brussel dé uitdaging zijn. Gezien deze strikte eisen lijkt sloop en heropbouw vaak de meest evidente oplossing voor bouwpromotoren. Deze ‘gemakkelijkheidsoplossing’ houdt echter geen rekening met circulaire economie en een langetermijnvisie voor gebouwen, de materialen waaruit ze bestaan en het afval dat ze voortbrengen aan het einde van hun levensduur. Bepaalde pilootprojecten brengen de principes van de circulaire economie al in de praktijk – renoveren, aanpassen, hergebruiken en recycleren. Dit zal erg snel noodzakelijk worden voor de volledige bouwsector.

Druk programma met allerlei concrete voorbeelden

Na enkele theoretische uiteenzettingen zullen er niet minder dan zeven projecten gepresenteerd worden tijdens het seminarie: reconversies van kantoor- en woontorens, totaalrenovaties en zelfs spectaculaire transformaties die heelder wijken een nieuw elan geven. Op deze studiedag krijgt u zicht op de bestaande uitdagingen en de winst die we – in een regionale context – kunnen boeken via de renovatie van torens.

Mis niets van dit seminarie en meld u op vrijdag 8 november om 9 uur aan in het grote auditorium van Leefmilieu Brussel op de Tour & Taxis-site. Het volledige programma en het inschrijvingsformulier zijn terug te vinden op de website van Leefmilieu Brussel.