Renovatie Vooruit gaat laatste fase in

“De donkere, benepen inkompartij was lang een groot gebrek van de Vooruit”, steekt Geert Pauwels van DIAL Architects van wal. “Om er een volwaardige ontvangstruimte van te maken, hebben we een verborgen parel van de Vooruit – een binnenhof die tot nog toe onttrokken was aan het oog van het publiek - opengewerkt. Daglicht zal in het nieuwe onthaal binnenvallen via een fenomenale koepel die ook uitzicht geeft op de oude schouw van de Vooruit.”

De naastgelegen rijwoning, de zogenaamde Snoepwinkel, wordt in de Vooruit geïncorporeerd. De woning is momenteel volledig gesloopt op de gevel na. Een massief houten gebouw in CLT krijgt daar een plek, waarbij de kelderverdiepingen volledig zijn uitgegraven om plaats te creëren voor een theatertechnische berging. De Snoepwinkel wordt een BEN-gebouw met werkplekken voor kunstenaars. Ook de noodzakelijke backstagefuncties van de balzaal worden hier gerealiseerd.


DNA van de Vooruit

Met de inkomzone is de renovatie van de Vooruit, die sinds 2012 aan de gang is, aan zijn laatste fase toe. DIAL Architects ontwikkelde het Masterplan Renovatie van Vooruit na een wedstrijd in nauwe samenwerking met het kunstencentrum. Geert Pauwels: “Wij hebben binnen dat masterplan een visie ontwikkeld die vandaag nog steeds standhoudt en waarbij we vertrekken van het DNA van de Vooruit. Dit DNA komt tot uiting in vijf aspecten: structurele vernieuwing, daglicht binnenbrengen in al zijn facetten, een hedendaagse interpretatie van de ornamentiek. Een vierde aspect is de sociale basis van de Vooruit. Dit is een plek van emancipatie die breed toegankelijk is maar tegelijk de mensen voedt, de leuze ‘kunst veredelt’ indachtig. We zijn dan ook gegaan voor een uitdagende architectuur die nieuwe waarden meegeeft. Die nieuwe waarden hebben we gedefinieerd in een vijfde laag: het ecologisch en duurzame verhaal. Die duurzame laag hebben we in alle programma-onderdelen zeer sterk uitgewerkt.”


Ingenieus terras

Het masterplan is in vier fasen gerealiseerd. Eerst is het nieuwe zomerterras aangelegd, daarna is de voormalige COOP-supermarkt aangepakt en de concertzaal aangepast aan de noden van vandaag. De laatste fase omvat de inkomzone en de Snoepwinkel.

“Ogenschijnlijk is op deze site geen plek om ruimte te creëren”, vertelt Geert Pauwels. “We zijn daarvoor zeer diep gegaan, letterlijk. We hebben niveaus uitgegraven onder het gebouw, volumes gecreëerd bovenop het gebouw, een rijwoning geïncorporeerd. We hebben een terras aangebouwd op grond van de Universiteit Gent. In ruil daarvoor hebben we twee bouwlagen fietsenparking gerealiseerd onder het terras. Op die manier is het een gebouw geworden dat 24 uur op 24 gebruikt wordt: overdag door de studenten, ’s avonds door de bezoekers van het kunstencentrum en in het weekend door de buurtbewoners. Het gebouw is fulltime in gebruik, het toppunt van duurzaamheid.” 

“Het terras kreeg een bijzondere structuur in staal, die de dialoog aangaat met de ruimte door zijn vormgeving, maar ook een bepaalde ingenieusiteit in zich draagt. Ook hier hebben we aan groenintegratie gedaan met een groenwand en torentuin.”


Kantoor en concertzaal vernieuwd

In de voormalige COOP-supermarkt uit de jaren vijftig heeft DIAL Architects een interne ruimtelijke ordening gerealiseerd. Alle diensten – die voorheen verspreid zaten – zijn hier samengebracht. Om de nodige extra vierkante meters te creëren, plaatste DIAL Architects een bouwlaag bovenop het volume in hout. “Ook hier is die duurzame laag tastbaar gemaakt in de verticale tuinen, gebouwschiloptimalisatie, de daktuin met inheemse planten… We hebben ook bij de keuze van de bouwmaterialen, afwerkingslagen, etc. rekening gehouden met end-of-life aspect. De circulaire gedachte komt in dit gebouw tot uiting.”

Onder de concertzaal is een verdieping uitgegraven om een volledig nieuw sanitair blok te realiseren. Ook de technische functies zijn in het gebouw geïntegreerd. De volledige inkompartij is vernieuwd met vestiairefuncties, een nieuwe bar en een heel nieuwe look en feel.


Leesbare architectuur

Tegen het einde van het jaar is de verbouwing van de Vooruit afgerond. Geert Pauwels: “Het is een intensief parcours geweest, maar we hebben het geluk gehad dat we alles in fasen hebben kunnen realiseren, waardoor elke fase de volgende versterkt heeft. Dé uitdaging voor ons was om een uitdagend architecturaal concept aan te bieden dat ambitieus is op het gebied van duurzaamheid en tegelijk sociaal is. We hebben hier een begrijpbare architectuur neergezet die leesbaar is voor alle lagen van de bevolking. De architectuur is heel specifiek en kon ook alleen in de specifieke voedingsbodem van de Vooruit ontstaan.”