Residentie Belgica: sluitstuk van de Boelwerf-reconversie

Net zoals de andere appartementsgebouwen op de Zaat krijgt dit project de naam van één van de schepen die ooit door de Boelwerf zijn gebouwd. De Belgica, een onderzoeksschip, verliet in 1984 de werf en is vandaag – onder de naam Belgica II – nog altijd operationeel. Door de sprekende boegvorm eist het gebouw zijn plaats op naast de Schelde. De woontoren telt 44 appartementen en 1 penthouse, terwijl een ondergronds niveau plaats biedt aan 43 garageboxen, 20 staanplaatsen en 45 bergingen. Rond het gebouw werd een groene zone aangelegd.

Projectontwikkelaar Nieuw Temse nv (Cordeel) deed voor het ontwerp een beroep op het architectenbureau B2Ai. “De Belgica-toren is het sluitstuk van de herontwikkelde site, waar de voorbije jaren een reeks torens van gerenommeerde Belgische architecten uit de grond rezen”, vertelt Simon Claeys van B2Ai. De toren staat zo ook het dichtst bij het nieuwe hoofdkantoor van Cordeel, dat geldt als een enorme eyecatcher boven het droogdok in Temse. “Naast architectuur stond B2Ai ook in voor het interieur en de technieken van de toren. Deze multidisciplinaire aanpak zorgt ervoor dat al vanaf de ontwerpfase alle disciplines aan elkaar worden afgetoetst en dat levert heel wat voordelen op in het bouwproces”, volgens Simon Claeys.

Ontwerp op maat

Het project illustreert de visie van B2Ai. Onder het motto ‘you challenge, we rethink, together we create’, gaat het team telkens weer de uitdaging aan om meerwaarde te creëren voor mens, maatschappij, natuur en klimaat. In elk project, welke schaal dan ook, worden de sterktes en zwaktes van de context en het programma onderzocht en vertaald in krachtige concepten. Ze doen dit samen, vanuit een gedeelde passie, in open dialoog met overheden, specialisten, fabrikanten en onderzoekers. En in participatie met gebruikers en buurtbewoners.

Geïnspireerd door het water van de Schelde opteerden de architecten voor een organische vorm voor de toren. Simon Claeys: “Het ontwerp is een knipoog naar het verleden van de Boelwerf. De context bepaalt het ontwerp. De toren werd op maat van de omgeving ontworpen. Een specifiek ontwerp dat we nooit meer opnieuw zullen maken, dat maakt deze toren zo uniek. Ook de locatie, met zijn vergezichten in alle richtingen, spreekt tot de verbeelding. Het appartementencomplex is dan ook high-end opgevat, met een luxueus penthouse – ontworpen voor Cordeel – bovenop. Het is een project waar we ook B2Ai interior design carte blanche konden geven voor een high-end interieurafwerking.”

“Enerzijds is er dus de architecturale knipoog naar het verleden, maar anderzijds was er ook een zeer belangrijke functionele eis”, gaat Simon Claeys verder. “Zo moest ieder appartement kunnen genieten van een prachtig zicht, vooral aan de zijde van de Schelde en het natuurdomein. Uiteraard kadert de hele herontwikkeling van de Zaat ook binnen een RUP, wat onvermijdelijk ook mee de lijnen heeft bepaald. Het uiteindelijke resultaat is een zeer glooiend en organisch gebouw”.

Architectonisch beton

De gevel kreeg een bekleding in wit geprofileerd aluminium en wordt omwikkeld met een golfachtig balkon in wit, architectonisch beton. De houtaccenten in de plafonds van de balkons en de hoofdingang zorgen voor een warm contrast. “Prefab beton, met zijn thermisch inerte eigenschappen, is visueel heel sterk aanwezig in de gevels”, licht Simon Claeys toe. “Cordeel heeft met C-Concrete zijn eigen speler voor de productie van architectonisch beton en de panelen werden dan ook letterlijk op een paar honderd meter van de site geproduceerd, via het water vervoerd en on site geplaatst. In combinatie met de architectonische panelen en de aluminium profielen zorgt de houtafwerking voor de nodige charme en warmte.”

De woontoren profileert zich als een blikvanger in zijn unieke vormgeving. De gebogen en golvende betonnen borstweringen van de terrassen en de iconische geveldelen van het penthouse in zichtbeton maken de woontoren uniek. Simon Claeys: “Het was voor ons cruciaal om het juiste evenwicht te vinden tussen de verschillende gebruikte materialen. De gebogen prefab terrassen, die in iedere verdieping repetitief terugkomen, bepalen in grote mate het architecturale uitzicht. De aluminium profielen en houtafwerking detailleren het gevelontwerp.”

De kracht van prefab

Naast een visuele meerwaarde staan de prefab panelen ook garant voor een constante kwaliteit en een verhoogde efficiëntie tijdens het bouwproces. En niet onbelangrijk: deze prefab betontoepassing laat complexere vormen toe, met precieze en scherpe details, waardoor dit materiaal zich uitermate goed leent als hoogwaardig architecturaal element. Voor dit project bestaan daarbovenop ook de structuur en de borstweringen voor 50 % uit prefab beton.

Simon Claeys: “De keuze voor prefab beton voor zowel de gevel als de structuur lag in dit project voor de hand. De aanwezigheid van water en mogelijke gure weersomstandigheden maken van het inerte en duurzame prefab beton het ideale materiaal om op deze locatie in grote hoeveelheden toe te passen. Prefab beton is gekend als een zeer massief product dat de tijd goed kan doorstaan. Als je die eigenschappen dan ook nog kan combineren met een architectonisch wit uiterlijk, dat zich distantieert van de typische industriële betonlook, dan kan je prachtige dingen realiseren.”

Een nieuw klein dorp

Nadat de Boelwerf de boeken sloot, lag het terrein van de scheepswerven er jarenlang verlaten bij. Vandaag is de 175 voetbalvelden grote site volledig gerehabiliteerd. Op een apart lapje grond trok de gemeente haar nieuwe administratieve centrum op en de rest van de oude werf vormde de vruchtbare grond voor gezellige woonbuurten en een uitgebreide kmo-zone. De high-end Belgica-toren heeft meer dan zijn plek in het geheel en springt, mede dankzij de hoogwaardige architectonische gevelpanelen, in het oog.

“Het blijft een apart gebouw met een uniek ontwerp. Volgens mij is het zijn naam als sluitstuk zeker waardig. Dankzij de witte kleur blinkt het gebouw uit in eenvoud en daardoor wordt het ook tijdloos. Zo’n strak ontwerp zal nooit vervelen en verschillende generaties overleven. Architectonisch beton speelt in dat verhaal een belangrijkrijke rol. Omwille van de duurzaamheid, het vermogen om structureel de grote en diepe terrassen te ondersteunen en uiteraard de mogelijkheid om een tijdloos en strak ontwerp te realiseren”, besluit Simon Claeys.

Lees hier het volledige BETON Magazine.