Rik Vereecken: Het energielandschap heeft recht op een duurzame visie

Op 5 februari is het startschot gegeven voor “ Sign for my Future”, de breedste coalitie ooit voor een krachtig klimaatbeleid.

Ook wij zetten ons daar actief voor in, zowel hier als in de DRC. Het verbaast me. Nee, sterker: ik word kwaad wanneer politici de klimaatmarcheerders als naïevelingen opzij zetten en hen ook maar meteen beschuldigen van doemdenken. Ik word triest van al die zure commentaren, genre ‘Er worden geen oplossingen aangedragen’. 

Zijn we dromers? Misschien wel. Nee, sterker: graag. Want dromen bevatten vaak verfrissende ideeën. Ze slagen erin vastgeroeste opvattingen te trotseren. Ze tarten de heersende wetten van politiek en economie. Mogen ze daarom het daglicht niet zien? Ik geloof dat net het omgekeerde geldt: we moeten ze omzetten in werkelijkheid. 

De klimaatproblematiek onmiddellijk globaal aanpakken is moeilijk. Door het geheel echter in behapbare stukken op te delen en te zoeken naar de juiste mensen/bedrijven op de juiste plaats, kunnen we snel enorme sprongen voorwaarts maken. Het klimaat is een huis met vele kamers, waar iedereen vanuit zijn expertise toe kan en zou moeten bijdragen.  .

Hieronder zal ik twee concrete bouwstenen aanreiken. Iedere collega-initiatiefnemer kan en zal dit doen om zijn domein.
 

Een energieprestatiecertificaat dat uitgaat van de feiten

Liefst 40% van alle energieverbruik gaat naar gebouwen. Een hallucinant cijfer. En nee, een goed EPC betekent niet noodzakelijk dat je energie-efficiënt bent en een goed binnenklimaat hebt. Men gaat teveel uit van de theoretische (rooskleurige) werking zonder voldoende rekening te houden met de praktijk en de meest onberekenbare factor: de mens.

Bovendien is het slechts een momentopname. Een gebouw moet op alle vlakken blijvend opgevolgd worden, wil het zowel een fijn gebouw zijn om in te leven en te werken als energievriendelijk. De meetgegevens kan je dan weer delen met bijvoorbeeld een “slim energienet” Van  de theorie naar de praktijk dus. Je hebt natuurlijk ook nog andere certificaten zoals LEED en BREEAM, die wat meer naar de praktijk kijken, maar toch niet genoeg.  Onderzoek heeft uitgewezen dat hoe beter de theoretische energiescore is, hoe groter de afwijking met de realiteit bleek te zijn. Ontnuchterend dus.
 

Een duurzame meerjarenvisie op het energielandschap.

Ik verbaas me telkens weer over de “centraliserende fetisj”. Alsof alleen het bijplaatsen van enkele gas- of godbetert nucleaire centrales een duurzame oplossing is. Nee, daarvoor moeten we naar lokale energieopwekking, als regel en niet als uitzondering. 

Hiervoor moet echter eerst de wetgeving aangepast. Want op dit moment is een “energiegemeenschap” op wijkniveau bijvoorbeeld niet toegelaten. Waarom zou ook een kleine wijk geen eigen ‘microgrid’, een klein elektriciteitsnetwerk, mogen hebben? Zo kan je, bijvoorbeeld met zonnepanelen, beperkte batterijopslag, brandstofcellen en een windmolen de wijk voor pakweg 90% van energie voorzien. Lokaal opgewekte energie die lokaal wordt verbruikt: efficiënter kan het niet. Technisch is zo’n scenario ook perfect haalbaar, maar de wetgever wil het (nog) niet toelaten.

De elektriciteitsverdeling is immers (lucratieve) alleenrecht van de netbeheerders. Zij innen het gros van onze energiefactuur en zijn in handen van de steden en de gemeenten. Tussen 2011 en 2015 kregen die, als aandeelhouders, ruim 1,5 miljard euro uitgekeerd van Eandis en Infrax. De rest van de opbrengsten gaat naar openbare verlichting, de uitbetaling van allerlei premies en van de beruchte groenestroomcertificaten,

Zolang de netbeheerders dienst doen als ontvanger van verkapte belastingen, blijft de energietransitie inderdaad onbetaalbaar. Zodra we beslissen de opbrengsten in een duurzaam energiebeleid te investeren, ontstaan er echter -tig mogelijkheden.

Ik besluit graag met een oproep tot concrete actie. Nee, we hebben geen tijd voor econegationisme. Ja, we moeten en kunnen vooruit. We hebben de afgelopen jaren veel vooruitgang geboekt en door de technologische vooruitgang kunnen we het tij nog keren. Op voorwaarde dat we de energietransitie niet louter als een economisch vraagstuk zien, maar als een kans om veel meer circulair te werken.

Een duurzame meerjarenvisie op het energielandschap moet de jaren van stilstand op dit vlak achter ons laten en volop inzetten op de energietransitie met duidelijke, toekomstgerichte, regels. Op die manier worden investeringen en verdere ontwikkeling aangemoedigd.

Dit vereist moed en openheid, zodat ieder van ons actief een aandeel kan krijgen in deze transitie.

Ik moet hierbij onwillekeurig terugdenken aan de schrijver Dave Eggers, waarmee ik een 3-tal jaren geleden in dialoog gegaan ben. Dit kreeg ik mee:

Be Strong,

Be Brave

Be True

Endure

Dat wens ik onze beleidsmakers van harte toe.

-----

Deze column werd ons aangeleverd in het kader van de actie Sign for my Future, een groots opgezette campagne waarmee bedrijven, universiteiten en organisaties de overheid oproepen om werk te maken van een doortastend klimaatbeleid.

architectura.be is één van de partners van Sign for my Future en zal regelmatig columns publiceren waarin architecten, ingenieurs en andere bouwprofessionals een lans breken voor een efficiënter klimaatbeleid.  

Wilt u ook uw mening kwijt in een column? Dat kan zeker. Contacteer ons via info@architectura.be of 011 56 19 50 en wij laten u weten wat de voorwaarden zijn voor een dergelijke column..

En vergeet natuurlijk ook niet om zelf ook te tekenen voor het klimaat en onze toekomst. Zo laat u de volgende regering weten dat ook u vragende partij bent voor een gedegen klimaatbeleid.