RSZ Horta: gedemonteerde scheidingswanden krijgen tweede leven

De aannemer was in het verleden al betrokken bij tal van BREEAM-projecten en was qua duurzaamheidsmanagement dus niet aan zijn proefstuk toe. Nochtans was het Horta-project een absolute primeur voor Louis De Waele, meer bepaald met betrekking tot het hergebruik van materialen.

Een meer dan betrokken bouwheer

Marc Vanderick: "Alles startte bij het gegeven dat de bouwheer erg goed wist wat hij wilde en dat hij het personeel had om zijn doel te bereiken. Met de hulp van het WTCB stelde de RSZ een inventaris van de scheidingswanden op, met de bedoeling om maximaal hergebruik mogelijk te maken via de expertise van de firma Rotor. In het lastenboek stond beschreven dat we de richtlijnen van het WTCB moesten volgen, ofwel om de wanden te hergebruiken zoals ze waren, ofwel om de materialen waaruit ze samengesteld waren maximaal te valoriseren door de metalen elementen te scheiden van de isolatie." De twee grote pijlers in dit project waren dus enerzijds integraal hergebruik en anderzijds recyclage van de componenten. Bovendien was Louis De Waele terzelfdertijd actief op een andere grote werf: de renovatie van 341 sociale woningen van Logis Floréal in Watermaal-Bosvoorde. Marc Vanderick besefte dat de 8 centimeter dikke rotswolisolatie in de scheidingswanden van het Horta-gebouw van pas kon komen in de daken van Logis Floréal. Ook daarvoor werd een beroep gedaan op het WTCB, dat een staal van de isolatie aan een hele reeks testen onderwierp om belangrijke technische karakteristieken zoals de lambdawaarde te verifiëren. Dit maakte dat er een enorme hoeveelheid isolatie hergebruikt konden worden en dat recyclage dus niet aan de orde was. 

Vermits de stockagecapaciteit beperkt was, focuste Rotor zich voornamelijk op bepaalde wanden – de beglaasde exemplaren –  en de deuren. De metalen onderdelen van de wanden zijn eveneens gerecycleerd, meer bepaald met behulp van inzamelbedrijf Star.

Een logistieke uitdaging

Eens de bouwheer van Logis Floréal overtuigd was van de technische karakteristieken van de isolatie en (de meerwaarde van) het hergebruikprincipe, vergde het een heuse logistieke operatie en een sterk staaltje coördinatie om het idee te concretiseren: het demonteren van de wanden volgens een strikte dagplanning (de werken vonden plaats terwijl het gebouw in gebruik bleef), het verpakken van de isolatie om beschadiging of aantasting te vermijden, het transporteren naar en stockeren bij Rotor en tot slot het geleidelijke hergebruik naarmate de werken op de tweede werf vorderden.

Het lastenboek stipuleerde eveneens het gebruik van procedures en materialen die beantwoorden aan specifieke eisen op het vlak van duurzaamheid. Marc Vanderick: "ISO 14 001-gecertificeerd zijn was een van de gehanteerde selectiecriteria. Het feit dat we over het vereiste certificaat beschikten, bevorderde de onderlinge verstandhouding met de bouwheer. We wisten waarover men sprak, waardoor we heel wat tijd konden winnen. De RSZ gebruikte onze werf overigens om zelf opnieuw een IS0 14 001-certificaat te bemachtigen."

Communicatiebehoefte

Volgens Marc Vanderick wordt hergebruik stilaan mainstream. Dat Louis De Waele dit project mocht uitvoeren, zorgde ervoor dat het bedrijf zijn professionele partners beter leerde kenden en dat het zich bij uitbreiding – via Be Circular – bewust werd van al wat er buiten de bouwsector beweegt rond het thema. "Wanneer we voortaan een nieuw project aanvatten, weten we meteen wie we kunnen bellen en hoe we ons moeten organiseren om te vermijden dat alles gedegradeerd wordt tot ‘afval’. We ontdekken met andere woorden nieuwe uitdagingen en dus ook andere manieren van denken. Het is tevens een kwestie van onderling vertrouwen. Ik denk dat er nood is aan de creatie van een communicatieportaal dat mensen helpt bij het formuleren van hun vragen, wensen of eisen en dat hen vanaf het prille begin duidelijk maakt dat er achter elk materiaal meetbare en gefundeerde kosten schuilgaan. We moeten het misverstand dat hergebruik volledig gratis zou zijn de wereld uit helpen."

Doe mee!

Als u, net als de firma Louis De Waele, technische en financiële hulp kan gebruiken om circulaire projecten op poten te zetten, dan is het zeker nog niet te laat! Inschrijven voor de Be Circular-projectoproep anno 2018 kan tot 15 mei om 12 uur.