Zoals Bart Lens het zelf verwoordde in het Bricks Yearbook 2014 gaat het er bij architectuur om dat de sporen van de geschiedenis zichtbaar blijven, en dat de geschiedenis zich dus kan blijven ontwikkelen. Dezelfde houding tekent het ontwerpvoorstel van Lens°Ass architecten voor het woningbouwproject naast de Broeltorens in Kortrijk.
Wedstrijdvraag
In september 2013 won Lens°ass architecten de architectuurwedstrijd voor het woningbouwproject op de Broelkant-site in Kortrijk. De wedstrijdvraag werd uitgeschreven door de Gentse ontwikkelaar Groep Immogra en omvatte de restauratie van twee 17de-eeuwse Patriciërswoningen, de herbestemming van een middeleeuwse kloosterkapel van de zusters Paulinen, vier nieuwe woonblokken met 71 appartementen en een ondergrondse parking met 100 parkeerplaatsen en 100 fietsstaanplaatsen.
Gezien de gevoelige ligging naast de Broeltorens – hét symbool van Kortrijk – en het aanwezige erfgoed op de site zelf, lijkt de keuze voor Lens°ass een logische keuze. Het bureau heeft een ruime ervaring in het ontwerpen van “nieuw naast oud” en het inzetten van waardevol erfgoed in een herbestemd kader. Na de wedstrijd was er nog twee jaar nodig om in overleg met alle betrokken partijen de wensen en voorschriften op elkaar af te stemmen. Het uiteindelijke ontwerpvoorstel ontstond in samenwerking met erfgoedexpert Johan Grootaers en de landschapsarchitecten van Buro Groen.
Conservatie en nieuwbouw
Het ontwerp van Lens°ass vertrekt vanuit een doordachte evenwichtsoefening tussen het aanwezige erfgoed en de geplande nieuwbouw. Zo gaat de restauratie van de buitenschil van de kloosterkapel gepaard met het voorzien van logistieke ruimtes in de aanpalende nieuwbouw. Dit om te voorkomen dat een toekomstige commerciële functie het sacrale karakter van de ruimte te veel zou aantasten.
Daarnaast worden de gevels van de herenhuizen hersteld in hun oorspronkelijke karakter, waarbij enkel dubbele beglazing en dakisolatie worden toegevoegd. De originele trappenhuizen, vloeren, schouwen en handgetrokken moulures worden bewaard als waardevolle elementen in het interieur.
Van de oude dagschool in het Guido Gezellepad wordt ook de art-decogevel bewaard. De drie bouwlagen in de historische gevel sluiten via een splitlevel in het nieuwe trappenhuis aan op de vier bouwlagen van de achterliggende nieuwbouw. Zo wordt de overgang tussen het aanwezige erfgoed en de nieuwe gebouwen gemaakt zonder afbreuk aan één van beide te moeten doen.
Inplanting
Analoog aan de opbouw van het aanpalende Leieboorden-project van awg architecten, worden de nieuwe gebouwen zoveel mogelijk aan de rand van de site geplaatst. Hierdoor ontstaat in het midden een open ruimte, die zowel het reeds aanwezige groen als de bestaande stedelijke doorgangen opnieuw toegankelijk maakt. De deels verzonken binnentuin wordt omarmd door een zitmuur die verwijst naar de loop van de oude, verdwenen stadsmuur. Bestaande poorten en historische gevelrelicten worden bewaard om de identiteit van de plek verder te waarborgen.
Het binnenstedelijk park dat zo ontstaat, zorgt er tevens ook voor dat de Broeltorens niet afgeschermd worden van de rest van de stad. Waar de andere inzendingen inzetten op verdichting over de gehele site en het bieden van een zicht op de Broeltorens, kiest Lens°ass ervoor om de nieuwe bouwblokken te doen uitgeven op de Leie. Zo krijgen de Broeltorens alle ruimte die ze nodig hebben om torens te blijven.
Materialiteit
Voor de verschillende bouwblokken ontwikkelde Lens°ass vier verschillende identiteiten met elk een andere materialiteit. Zo krijgen de bouwblokken elk een eigen karakter en wordt de grote schaal van het project herleid tot een meer menselijke maat. De vier volumes situeren zich ter hoogte van het oude schoolgebouw op de hoek van het Guido Gezellepad (26 appartementen), het gebouw aan de rand van de Leie (21 appartementen), het gebouw in het park (20 appartementen) en het gebouw aan de Groeningestraat (7 appartementen).
Het meest opvallende bouwblok hierbij is het gebouw aan de rand van de Leie, het dichtst bij de Broeltorens. Om niet te concurreren met de stenen architectuur van de torens, wordt de betonnen draagstructuur van het gebouw ingevuld en afgewerkt met hout. De diepte en schaduwwerking van het hout zorgen voor een lichte architectuur die ruimte laat voor de massiviteit van de Broeltorens. De andere gebouwen liggen verder van de Broeltorens en worden uitgevoerd in verschillende soorten baksteen. Hierdoor sluiten ze aan op de bestaande woningen rondom, die ook uitkijken op het binnenplein.
Ruimte laten voor geschiedenis
In het Bricks Yearbook 2014 stelt Bart Lens ook dat het erom gaat niets speciaals te doen met de ruimte, maar de ruimte gewoon te laten voortbestaan. Op die manier gaat het niet over reconstructie of de confrontatie tussen oud en nieuw, maar om een derde mogelijkheid: namelijk het respectvol naast elkaar bestaan van beide, en ruimte laten voor de verdere ontwikkeling van de geschiedenis.
Gerelateerde dossiers
Onze partners