Sandwichpanelen als moderne gevelbekleding

Wat is moderne gevelbekleding?

Bij gevelbekleding draait het om twee belangrijke factoren: techniek en esthetiek. Waarbij techniek zich logischerwijs focust op het functionele aspect en esthetiek op uitstraling.

Techniek
Het technische kenmerk van moderne gevelbekleding is het lichte gewicht. Het zorgt ervoor dat gevelbekleding eenvoudig en snel te monteren is. Technisch is het zo ontworpen dat het ook gemakkelijk te demonteren is. Dat maakt het uitermate geschikt voor hergebruik.

Bovendien heeft moderne gevelbekleding een hoge mate van thermische isolatie én het is brandveilig. Architecten geven vaak aan dat ze modulaire materialen waarmee ze veel ontwerpvrijheid hebben, als modern ervaren. Dri-Design gevelcassettes, die gemonteerd worden tegen de QuadCore Karrier Sandwichpanelen,  wordt daarin regelmatig als voorbeeld genoemd.

Esthetiek
Esthetiek is misschien een lastiger begrip. Maar moderne gevelbekleding speelt met esthetiek in op de trends en ontwikkelingen in de markt. Dat betekent dat de materialen van moderne gevelbekleding dienen aan te sluiten op de trends uit die markt.

Op dit moment zijn architecten met name bezig met (natuurlijke) kleuren en plasticiteit. Een natuurlijke kleur zoals bruin, beige en groen met matte coatings gecombineerd met ronde ‘beweging’ in de gevel hebben een duurzame uitstraling. Zo zien we de laatste tijd vaak houten gevels. Voor kleinere gebouwen als kantoren is dat wellicht een optie, maar voor utiliteitsbouw zoals grote hallen, warehouses of distributiecentra is dat niet handig. Hout heeft namelijk onderhoud nodig, en voor gebouwen van dergelijke formaten wil je graag zo min mogelijk onderhoud. Gevelbekleding die niet van hout is, maar toch die natuurlijke en organische uitstraling heeft en onderhoudsarm is, dát noemen wij modern!

Gevelbekleding en uitstraling

Doorgaans is techniek de doorslaggevende factor voor de keuze voor moderne gevelbekleding. Dat betekent niet dat de uitstraling van een pand geen aandacht krijgt. Integendeel zelfs. Moderne gevelbekleding is een combinatie van beide zoals je hierboven al hebt kunnen lezen.

Door te spelen met vormen, kleuren en verschillende profileringen creëer je voor elke gevel een unieke uitstraling. Zo heeft Kingspan al eens een ‘optopping’ gedaan bij een flat: een ‘zwarte doos’ die boven op de flat staat voor extra uitstraling. Omdat het op de constructie van de flat gebouwd is, moest het heel licht van gewicht zijn, maar wél met de juiste esthetiek.

Trends

Er zijn vier trends en ontwikkelingen te spotten op vlak van gevelbekleding.

1. Organische en natuurlijke uitstraling

Architecten zijn op zoek naar een organische en natuurlijke uitstraling van het pand. Een mogelijkheid is het spelen met natuurlijke tinten en ronde vormen. Dat staat ook in verband met het populaire gebruik van circulaire producten.

2. De maatschappij accepteert geen 'grijze dozen'

Gebouwen die bijvoorbeeld naast een drukke snelweg liggen zijn goed zichtbaar voor een groot publiek. De maatschappij accepteert geen saaie en inspiratieloze omgeving meer. Gebouwen op zichtbare plaatsen worden daardoor steeds vaker esthetisch aangekleed. Het is een trend die klein is begonnen bij kantoorpanden, maar zich nu steeds verder uitbreidt naar sporthallen, industriële hallen en scholen.

Deze gebouwen worden doorgaans op een snelle en relatief goedkope manier bekleed met sandwichpanelen om efficiënt van de ‘saaie uitstraling’ af te komen. De keuze voor sandwichpanelen is snel gemaakt, onder meer door de veelzijdigheid in afwerkingen en kleuren en de snelle montage.

3. Producten met veel variëteit die passen binnen budget

Organische producten zoals hout of een ‘levende gevel’ met integratie van écht groen vergen een relatief groot budget. Om toch hetzelfde gevoel te creëren met minder dure, maar wel duurzame materialen, zijn architecten vaak op zoek naar materialen die passen binnen het budget. Een modulair systeem waar veel ontwerpvrijheid in zit, biedt dan de uitkomst.

4. Circulaire producten

Circulaire producten zijn populair. Het is een trend die we eigenlijk in vrijwel elke branche tegenkomen, maar bij gevels zien we deze verschuiving wel heel erg goed. Neem bijvoorbeeld een gevel van gemetseld materiaal. Deze manier van gevelbouw is met name in utiliteits- en hallenbouw op z’n retour. Bij een bakstenen muur is geen sprake van licht gewicht en ontbreken ook de mogelijkheden voor demontage en hergebruik. Bakstenen zijn zwaar, relatief duur en niet her te gebruiken.

Lichte, duurzame en circulaire materialen worden daardoor steeds populairder. Denk bijvoorbeeld aan gevelbekleding gemaakt uit gerecyclede plastic flessen of aluminium. Aluminium is goed te recyclen, vergt weinig onderhoud en heeft een lange levensduur. Als we aluminium vergelijken met hout bijvoorbeeld, dan zien we dat een houten gevel na vijftien tot twintig vervangen dient te worden. Gevels van aluminium gaan wel veertig tot vijftig jaar mee.

Bovendien zijn subsidies vanuit de overheid een belangrijke aanjager van deze trend.

Sandwichpanelen als gevelbekleding

Sandwichgevelpanelen van Kingspan zijn bij uitstek geschikt als moderne gevelbekleding. Zowel door de uitstekende thermische prestaties, als de vele mogelijkheden in kleuren, vormen, profileringen en formaten. Als architect ben je door dit modulaire systeem zeer ruim qua mogelijkheden in het esthetisch ontwerp van een gebouw.

Zo zijn de verschillende profileringen door elkaar heen te gebruiken om een uniek lijnenspel te creëren. Op het vlak van kleuren is vrijwel alles mogelijk. Denk dan ook aan speciale kleuren zoals, zowel Altaris Mica-coatings waardoor een gebouw van de ene kant blauw lijkt maar van de andere kant groen. Door te werken met glans creëer je op een subtiele manier dieptewerking in de coating van sandwichpanelen. Dit is toegepast op het gebouw van MFA Thamerdal in Uithoorn, klik om naar de case study te gaan.

Verder zou je nog kunnen spelen met profielen in de voegen of kunnen werken met verschillende bouwbreedtes:

• In de voeg van het paneel kun je gemakkelijk een profiel opnemen. Op die manier kan je spelen met verschillende dieptes, hoogtes en lengtes. Zo creëer je onderbreking in de gevel van het gebouw.
• Door verschillende bouwbreedtes aan te brengen zorg je voor extra speelsheid in gevels door een soort van verspringen. Op deze manier zou je zelfs een bepaald ritme in de gevel kunnen aanbrengen.

Door verschillende kleuren, profielen en breedtes te combineren kun je een uniek en esthetisch aantrekkelijk gebouw creëren met sandwichpanelen.

Voordelen sandwichgevelpanelen

Een gevel bekleden met sandwichpanelen heeft een aantal belangrijke voordelen.

1. Flexibel en esthetisch ontwerp

Met sandwichpanelen ervaren architecten een grote mate van ontwerpvrijheid binnen een modulair gevelsysteem. Het is een bouwoplossingen voor zowel verticale als horizontale geveltoepassingen en dankzij het brede assortiment aan accessoires is het mogelijk om een opvallend gebouw met een unieke uitstraling te ontwerpen. Bovendien zijn alle panelen te combineren met verschillende bouwmethoden en te integreren in vele bouwsystemen.

2. Eenvoudige montage

In tegenstelling tot minder moderne gevelbekleding bestaan sandwichpanelen uit één enkel component. Hierdoor zijn de panelen eenvoudig en snel te installeren. Met behulp van hefapparatuur en een enkelvoudige bevestiging bespaar je veel tijd met de installatie. Hierdoor neemt de bouwtijd én de bouwkosten aanzienlijk af.

3. Gemakkelijk te vervangen

Sandwichpanelen zijn door de enkelvoudige montage eenvoudig weer te demonteren. Hierdoor zijn ze gemakkelijk te vervangen, bijvoorbeeld bij een nieuwe look en feel van het pand of in het geval van renovatie. Sandwichpanelen hoeven na het demonteren niet weggegooid te worden, deze kunnen weer hergebruikt of gerecycled worden.

4. Hoge isolerende waarde

Sandwichpanelen hebben een hoog isolerende gesloten celstructuur. De isolerende waarde is dan ook afhankelijk van de dikte van het paneel. In het bouwbesluit is vastgelegd dat de Rc-waarde van een gebouw minimaal Rc 4.7 moet zijn. Deze eis behaal je eenvoudig met een . Bij andere oplossingen wordt Rc 4.7 pas bij 100 mm behaald.

Het gebruik van sandwichpanelen levert dus ook meer (verhuurbare) oppervlakte op. Daarnaast is er ook 10% minder grondstoffen nodig voor het produceren van een sandwichpaneel, wat ze ook een stuk duurzamer maakt.

Passiefbouw

In passiefbouw kiest men vaak voor dikkere sandwichpanelen. Op deze manier is het gebouw zodanig geïsoleerd dat het gebouw niet actief verwarmd hoeft te worden. Bovendien werkt een goed isolerende gevel twee kanten op: in de zomer houdt het de warmte buiten en in de winter houdt het de warmte binnen. Dit is bijvoorbeeld gedaan bij het in Bergen, het duurzaamste sportcomplex in de regio.

Nadelen sandwichgevelpanelen

Hoewel er een stuk minder nadelen zijn dan voordelen, zijn er wel een aantal factoren waar je als architect rekening mee dient te houden. Zo moet een gevel ontworpen worden met het gebruik van sandwichpanelen in het achterhoofd. Detailleringen dienen namelijk ontworpen te zijn met wat de panelen toelaten. Als een architect daar geen rekening mee houdt, verliest een gevel zijn esthetische waarde. Vóórdat een gebouw ontworpen wordt, moet dus besloten worden of er met sandwichpanelen gewerkt gaat worden.

Een van de voordelen is dat sandwichpanelen heel licht van gewicht zijn. Dit is wél een nadeel voor akoestische isolatie. Daar zijn sandwichpanelen minder geschikt voor. Om geluid te isoleren heb je namelijk massa nodig en dat hebben de panelen dan net weer niet. Houd hier als architect dus rekening mee.

nieuwbouw als renovatie?

Sandwichpanelen kunnen zowel in nieuwbouw- als in renovatieprojecten worden toegepast. Bij renovatie is er wel een aanvullende check nodig om te controleren of de panelen wel op de bestaande constructie gemonteerd kunnen worden.

Daarnaast moet het dauwpunt opnieuw berekend worden als de bestaande constructie blijft staan. Standaard ligt het dauwpunt namelijk ín het sandwichpaneel. Een stalen plaat in het paneel voorkomt verdamping aan de buiten- en binnenzijde. Als een paneel tegen een bestaande constructie gemonteerd wordt kan het voorkomen dat het dauwpunt net buiten het sandwichpaneel valt. Het is dus belangrijk dit vooraf te berekenen.

In de traditionele woningbouw is de keuze niet zo moeilijk: bouwen met baksteen en dakpannen. Onder druk van de huidige eisen van bouwsnelheid en energiebesparing zijn in dat traditionele systeem inmiddels wat kleine stapjes gezet tot verbetering. Maar steeds vaker blijkt dat die stapjes niet genoeg zijn en dat er wezenlijke veranderingen nodig zijn in de manier van bouwen. Daarom wordt steeds vaker gekozen voor andere bouwmaterialen, die qua levensduur even betrouwbaar zijn maar die sneller te monteren zijn met minder kritische details. Sandwichpanelen voldoen aan deze eisen en zijn dan ook bezig met een opmars in de woningbouw, zowel in nieuwbouw als in duurzame renovaties.

Voor geconditioneerde bouw zoals laboratoria of vries- en koelcellen is een specifiek paneel ontworpen: QuadCore Coldstone sandwichpanelen. Ze zijn specifiek ontworpen voor geconditioneerde ruimten van -40 tot +80°C.