Sanitaire oplossingen als essentiële meerwaarde in vernieuwd Rubenshuis

Projectarchitect Jonas Vanbelle (Robbrecht en Daem architecten), betrokken bij het ontwerp en de uitvoering, licht toe: “We wilden een gebouw ontwerpen dat niet op de voorgrond treedt, maar bescheiden in het gebied past. Het mocht de belangrijkste lijnen van de tuin en de omringende gebouwen niet in de weg staan.”

Erfgoed en regelgeving: een evenwichtsoefening

Een nieuwbouwproject realiseren middenin een beschermd erfgoedsite vraagt niet alleen visie, maar ook veel overleg. Zo ging aan de bouw van het nieuwe onthaalgebouw een intensief traject vooraf met de monumentenzorg. “Een nieuwbouw in het centrum van de historische locatie met het voormalige huis van barokschilder Peter Paul Rubens was een gedurfd project. Daarom ging er een zeer lang proces met de monumentenwacht aan vooraf. Aanvankelijk wilde ze geen nieuw gebouw,” legt Vanbelle uit. “Maar toen vonden we een manier: we moesten het gebouw iets verkleinen en een deel van de gevel naar achteren verplaatsen.”

Ook de tuin, een essentieel onderdeel van de beleving, werd volledig heraangelegd in overleg met de natuurbeschermingsautoriteiten – een ingreep die uiteindelijk de samenhang van het project versterkte. “Zulke processen kosten tijd. Dit begint met een uitgebreid onderzoek naar het gebouw en de behoeften van de belanghebbenden. Dan ontstaat er een dialoog. Dit is hoe bouwen vandaag de dag werkt: Eerst moet je iedereen rond de tafel krijgen.”

Duurzaamheid als leidraad in hedendaags erfgoedbeheer

Het ontwerp voor het Rubenshuis is niet alleen ingegeven door esthetiek en erfgoedwaarde, maar ook door duurzame principes. Vanbelle ziet duurzaamheid als een breed begrip dat verder gaat dan energie-efficiëntie. “We streven ernaar duurzame gebouwen te bouwen die zich in de loop der tijd kunnen aanpassen aan de behoeften van de samenleving. Dat is ook een soort duurzaamheid. Onze generatie zou oude gebouwen een nieuwe bestemming moeten geven in plaats van alles af te breken en iets nieuws te bouwen.”

Waterbeheer met toekomstvisie

Een concreet voorbeeld van duurzame integratie in het project is het slimme gebruik van regenwater. “Regenwater van de daken wordt opgevangen in tanks onder de tuin. We besproeien de weelderige tuin ermee, maar gebruiken het regenwater ook om de wc’s door te spoelen – in dit geval Geberit iCon toiletten.” Daarnaast werden sanitaire ruimtes uitgerust met oplossingen van Geberit: van lavabo’s en kranen tot inbouwreservoirs. “We wilden kwaliteitsvolle en tijdloze producten voor de sanitaire ruimtes. Geberit was daarvoor de ideale keuze.”

Toch is merkkeuze bij publieke aanbestedingen niet evident, legt Vanbelle uit: “We kunnen geen merken selecteren voor openbare gebouwen zoals het Rubenshuis. Daarom hebben we in de projectbeschrijving gespecificeerd waar de producten door gekenmerkt moeten worden – in termen van ontwerp, maar ook in andere aspecten. Een lange levensduur was belangrijk voor ons. Dit gebouw wordt bezocht door 220.000 bezoekers per jaar, dus de sanitairinstallaties moeten dit aankunnen. We wilden ook een ontwerp dat er in de toekomst nog steeds modern uit zou zien. Geberit producten zijn zowel duurzaam als tijdloos, en voldoen dus helemaal aan die eisen.”