Scheiden en verbinden : Onderzoek naar de architectonische potentie van ‘de voeg’

In de succesvolle reeks Casestudies Prefab Beton zijn de afgelopen jaren boeiende experimenten gedaan met vorm, sfeer, expressie, tactiliteit en dynamiek van betonoppervlakken en -elementen. Het thema van de komende casestudy zit daar letterlijk en figuurlijk tussenin. De casestudy, die georganiseerd wordt door Cement&BetonCentrum (’s-Hertogenbosch) in samenwerking met bureaubakker (Delft), AB-FAB (Woerden) en Febel-Arch (Brussel), zal zich buigen over de problematiek van voegen en aansluitingen. Daarvoor zoeken we architecten die kritisch en creatief willen meedoen in dit onderzoek naar de architectonische potentie van ‘de voeg’.

Gebruik van Prefab beton in Valckes nieuwe kantoorgebouw

Bouwen met Prefab beton kan niet zonder aansluitingen

Bouwen met prefab is bouwen met elementen. Inherent aan prefab is een beperking aan de elementgrootte. Dat leidt per definitie tot aansluitingen. Aansluitingen tussen de elementen onderling, aansluitingen op (draag) constructies en aansluitingen met andere bouwelementen als ramen, deuren, dakranden, goten, etc.

Veelal worden de voegen tussen de elementen als storend ervaren in een gevelontwerp. Vreemd eigenlijk: immers buiten ‘in-situ-beton’ bestaat er in feite geen naadloos bouwmateriaal voor gevels. De traditionele en nog steeds gewaardeerde baksteen is wellicht het kleinste prefab bouwelement dat voor gevels wordt gebruikt. In metselwerk zijn voegen vanzelfsprekend met een diversiteit aan tactiliteit middels verschillende voegtypologieën. Plaatmaterialen worden met vergelijkbare ontwerpen uitvoeringsoverwegingen geconfronteerd als prefab-betonelementen.


Gebruik van Prefab beton in het business centre van Glaxo Smith Kline in Waver

Er zijn inmiddels verscheidene uitvoeringen toegepast waarin een uitgesproken architectonisch idee wordt nagestreefd. Variërend van potdekselen en zogenaamde valse voegen die de echte voegen camoufleren, tot kozijnloos glas in beton. Het werken in elementen biedt meer aanknopingspunten dan het ontkennen of maskeren van de aard van de bouwelementen. Er kan bewust gebruik worden gemaakt van het gegeven dat bijvoorbeeld een gevel is opgebouwd uit verschillende delen.

Zo kan er uitdrukking worden gegeven aan de positie van de elementen in het geheel (onder – boven, privé - publiek), of aan de functie die zich erachter bevindt. De grootte van de elementen kan uitdrukking geven aan massaliteit, menselijke maat of juist een monumentaal karakter ondersteunen. De voegen zelf kunnen een architectonische uitdrukking bewerkstelligen. Daar waar er veel waardering is voor het uitbuiten van stortnaden, bekistingsplaten en centerpengaten, zoals bij onder andere Ando, Mendez de Rocha en Le Corbusier, is er nog weinig uitgesproken aandacht voor het exploiteren van ‘de voeg’. De voeg, als de zone waar het element element wordt, waar eventueel techniek in opgenomen kan worden, waar slimme aansluitingen op draagconstructies hun plek kunnen vinden, waar diepte gevonden kan worden in veelal vlakke gevels en waar het ene materiaal het andere treft.


Gebruik van Prefab zelfdichtende beton in nieuwbouwproject voor sociale woningen in Sint-Truiden

Een nog onvoldoende onderzocht aspect

De casestudy ‘scheiden en verbinden’ onderzoekt wat de potentie is van ‘de voeg’. Wat zijn de architectonische, constructieve en uitvoeringsgerelateerde consequenties van scheiden en verbinden? Hoe kunnen technische innovaties hier een plek vinden? Hoe kunnen uitvoeringstechnische overwegingen een inspirerende rol spelen? En hoe kan de ontwikkeling van een tot nu toe onderbelicht fenomeen bijdragen aan het uitbreiden en ondersteunen van architectonische ambities?

Verschillende bedrijven ondersteunen de casestudy

De Casestudy Prefab Beton 2011 wordt gesteund door Arbeco (Gent), Betonindustrie De Veluwe (Terwolde / Staphorst), Decomo (Moeskroen), Geelen Beton (Wanssum), Hurks Beton (Veldhoven), Hurks Oosthoek Kemper (Tilburg), Prefadim (Deerlijk), Verheyen Beton (Arendonk), Organisatie Cement&BetonCentrum (’s-Hertogenbosch) in samenwerking met bureaubakker (Delft), AB-FAB ( Woerden) en Febel-Arch (Brussel).

Medewerking van geïnteresseerde, kritische archtecten gevraagd

De inrichters van deze casestudy zijn nog op zoek naar een achttal architecten die samen met enkele betontechnologen willen brainstormen rond het gegeven "Scheiden en Verbinden". Welke architecten willen mee innoveren?

 

Er wordt een serieuze inzet van tijd, geest en energie gevraagd en een open dialoog met producenten, samenwerking voor experimentele prototypen en expositie van de resultaten geboden. De Casestudies Prefab Beton kenmerken zich door intensiteit, directheid en kleinschaligheid. Het aantal architect-deelnemers is daarom beperkt tot 16 personen (uit België en Nederland).

Planning

Start met brainstorm sessie: woensdag 23 maart 2011
Experimenteren: april – juni 2011
Presentatie en evaluatie: september 2011
Verbetering en doorontwikkeling: oktober – december 2011
Expositie en publicatie: januari 2012

Aanmelding

Geïnteresseerde architecten kunnen zich aanmelden bij:
Febel-Arch
Jef Marinus
T. +32(0)27 38 74 43
E. jm@febe.be
Organisatie