Schipperskaai-project in Gent zet water in positief daglicht

Reeds in 2004 onderzocht OMA de mogelijkheden voor een herontwikkeling van het voormalige havengebied. Het bureau lanceerde het ‘brochettemodel’ als structurerend concept, dat de verschillende functies – wonen, groen, … - als het ware op elkaar stapelt met het kanaal als dragende stok. Voor de uitwerking van de ontwikkeling sloot sogent een pps-overeenkomst met een private partner: het consortium Schipperskaai Development cvba, een samenwerking tussen de ontwikkelaars Van Roey Vastgoed, Re-Vive en Vanhaerents Development.

Randprojecten

Een aantal aanvullende projecten in het gebied zijn al gerealiseerd, zoals de herinvulling van de grindbakken in het project USE ME van Sarah Melsens en kunstenares Roberta Gigante, de restauratie van de kaaimuren en de Bataviabrug die de eerste link vormt tussen het Stapelplein en de overzijde van het kanaal. Die fiets- en voetgangersbrug werkt trouwens met een ingenieus hydraulisch systeem dat de brug doet stijgen als er een boot passeert zonder de overgang te blokkeren. Enkele vervallen silo’s van een oude betoncentrale zorgen nu ook al enkele jaren voor een mooi setting voor het strand van DOK Gent.

Bij die realisaties komt nu dus ook het woonproject Schipperskaai bij, dat 400 van de potentiële 1500 woningen van het nieuwe gebied zal herbergen. “Het project is nog volop in voorontwerp,” volgens Patrick Derycker, bestuurslid bij de BVA, “maar het is een heel mooi voorbeeld van een stuk stadsontwikkeling dat het water herontdekt, het op verschillende manier integreert en het ook als energiebron gaat gebruiken. Op die manier komt water in een positief daglicht te staan.”

Koppeling van kringlopen

Water speelt dus een erg belangrijke rol in het project. Lieven Nijs, zaakvoerder bij BLAF Architecten: “Om kwaliteitsgarantie in het project in te bouwen, rekenden we onder andere op de duurzaamheidsmeter voor stadsontwikkelingsprojecten van de stad Gent. Die is onderverdeeld in een aantal hoofdstukken, met ‘water’ als een van de meest prominente.” Op dat hoofdstuk hebben de verschillende partners sterk ingezet. Sofie Rédélé, project developer bij Re-Vive NV: “We haalden op die duurzaamheidsmeter op vlak van water een score van 97 procent. We beperken het watergebruik door vacuümtoiletten, benutting van hemel- en grijswater en gecontroleerde wateruitstromen. Op stedenbouwkundig niveau zetten we in op beleving, onder andere door een watergeul. Het belangrijkste en meest vernieuwende thema is echter de koppeling van de kringlopen. Uit alle organische materialen – uit zwartwater en keukenafval bijvoorbeeld -  wordt warmte onttrokken die we terug koppelen aan het warmtenet.” Lieven Nijs gaat daarop door: “De basis van onze benadering van water ligt in het trias-denken. Dat kan je net zo goed toepassen op water als op energie. Wij proberen met de eerste twee stappen – behoeftereductie en de overige behoeften invullen met hernieuwbare energie – toe te komen. Organisch afval transformeert via een vergister in biomassa dat op zijn beurt warmte, stroom, struviet en effluent creëert. Regenwater wordt gebufferd en hergebruikt. Grijs afvalwater wordt verzameld en gezuiverd en geeft z’n warmte af aan een warmtewisselaar. Alle warmte, biomassa en gezuiverd water dat we op die manier verzamelen wordt gekoppeld en uitgewisseld in verschillende kringlopen.”

Partners

Het ontwerp van het inrichtingsplan, dat voortbouwt op het brochettemodel van OMA, de gebouwen en het landschap is van de hand van Stéphane Beel Architects, BLAF architecten, Maat-ontwerpers, denc!-studio, Onix en Ontwerpbureau Pauwels. Zij werden ondersteund door de technische expertise van onder meer Ingenium, Hydroscan, Vectris, Common Ground, Daidalos Peutz bouwfysisch ingenieursbureau, E-STER, ESA en ELD.