Schoolgebouw in Gentbrugge zet in op daglicht, verse lucht en comfortabel binnenklimaat (Mieke Vrindts)

Die ambitie werd ook door de schoolleiding sterk gedragen. Directrice Aline Noyelle verwoordt het bouwprogramma helder: “Het werd een modern gebouw met de sporthal en refter op het gelijkvloers en de 3 klassen op de eerste verdieping. Daar vonden 1 kleuterklas en 2 eerste leerjaren intussen hun vaste stek.” Naast het volgen van de geldende normen vroegen schoolbestuur en directie bewust om kwaliteit in gebruik: “ruime klassen met veel daglicht én gezonde binnenlucht… Dat heeft nu eenmaal ontegensprekelijk een effect op de concentratie en gezondheid van de leerlingen.”

Ruimtelijke opzet met licht als basis

De nieuwbouw heeft een duidelijke en leesbare organisatie, wat het dagelijks functioneren vereenvoudigt. Gelijkvloers en eerste verdieping hebben elk een eigen logica: beneden sport en eten, boven leren. Binnen die structuur krijgen de klassen een royale maat en veel natuurlijke lichtinval. Daglicht is hier een fundamenteel ontwerpmiddel, omdat het de ruimtes open en helder maakt en mee de sfeer bepaalt waarin leerlingen lange dagen doorbrengen.

Die lichtinval gaat samen met een ventilatiestrategie die vanaf het ontwerp werd meegenomen. De school wilde vermijden dat frisse lucht enkel afhankelijk zou zijn van toevallig openstaande ramen. De ramen zelf kunnen niet volledig open, wat aanvankelijk vragen opriep bij de directie. Maar er zijn voorzieningen voorzien die natuurlijke toevoer mogelijk maken en extra verluchting eenvoudig houden wanneer leerkrachten dat willen. Noyelle: “Ik merk dat de leerkrachten die luiken trouwens heel vaak openen tijdens de speeltijden of de lessen zelf… En dus zijn we blij dat we toch naar wens verse lucht kunnen binnenhalen zodat de leerlingen niet ‘in een gesloten doos’ hoeven te vertoeven.”

Ventileren wanneer het nodig is

Naast die natuurlijke toevoer werd gekozen voor een systeem dat vervuilde binnenlucht per klaslokaal automatisch afvoert op basis van gemeten luchtkwaliteit. Sensoren volgen continu het CO₂-gehalte en sturen de ventilatie bij. Daardoor wordt er meer geventileerd wanneer een lokaal in gebruik is, en schakelt het systeem terug wanneer er niemand aanwezig is. Zo blijft de binnenlucht gezond zonder dat er onnodig energie wordt verbruikt in lege ruimtes.

Ook onderhoud en gebruiksgemak gaven de doorslag in de keuze voor dit principe. “Dat scheelt een enorme slok op de borrel wat het verbruik betreft, aangezien er enkel geventileerd wordt wanneer nodig. Daarnaast is het ook mooi meegenomen dat het onderhoud van dit ventilatiesysteem tot een minimum beperkt blijft,” zegt architect Mieke Vrindts. Dat voel je volgens de directie ook in het dagelijkse gebruik: “Ze horen niks van het systeem terwijl ze toch echt het verschil merken: zelfs met veel kindjes in de klas blijft het er toch steeds aangenaam vertoeven.”

Temperatuurregeling en natuurlijke koeling

Voor de verwarming is vloerverwarming voorzien, wat zorgt voor een gelijkmatige basistemperatuur in de lokalen. “Het vroeg wel wat afstemmingswerk om de temperatuurregeling voor vloerverwarming af te stemmen op de toevoer van verse lucht, maar in de praktijk vormt dat intussen geen enkel bezwaar meer,” aldus Noyelle. Eens ingeregeld vormen beide systemen één samenwerkend geheel.

In warme periodes kan het gebouw ook gebruikmaken van koelere nachtlucht om oververhitting tegen te gaan. De raamopeningen laten toe om ’s nachts intensief te ventileren, waardoor de temperatuur daalt tegen de volgende ochtend. Vrindts bevestigt het belang daarvan: “De koelere lucht zorgt ervoor dat de temperatuur kan zakken tegen ’s morgens, terwijl de school toch ‘afgesloten’ blijft.” In combinatie met buitenzonwering helpt dit om de binnentemperaturen aangenaam te houden, ook op warme (na)zomerdagen.

Techniek als deel van het ontwerp

Opvallend is dat de technische onderdelen niet verstopt werden, maar bewust zichtbaar blijven als onderdeel van de architectuur. De school koos voor een industriële uitstraling en trok die consequent door in het interieur. “De ventilatiekanalen werden dan ook bewust niet ingewerkt achter een verlaagd plafond. De lamellen voor de grote raamroosters dragen dan weer mee bij aan de strakke buitenlook,” zegt Noyelle. Voor Vrindts hoort dat samen: “techniek is heel belangrijk, maar kwaliteit, duurzaamheid en het esthetische spelen een minstens even belangrijke rol.”

Sancta Maria laat zo zien hoe een relatief compacte uitbreiding kan uitgroeien tot een gezonde leeromgeving. De nieuwbouw levert niet alleen extra capaciteit, refter en turnzaal, maar vooral klasruimtes met veel licht, gecontroleerde ventilatie en stabiele temperaturen. Door natuurlijke toevoer te koppelen aan vraaggestuurde afvoer, vloerverwarming, zonwering en nachtkoeling ontstaat comfort dat weinig onderhoud vraagt en eenvoudig werkt voor gebruikers. Dat maakt het project van Mieke Vrindts een concreet antwoord op wat de school vroeg: beter leren in een gezonder binnenklimaat.