De sociale woonwijk Egelsvennen in Mol is toe aan een grondige renovatie. Een complexe oefening. De wijk is vastgesteld als bouwkundig erfgoed en een deel van de sociale huurders zijn ondertussen eigenaar van hun woning. Het samenleven in de wijk heeft nood aan een nieuw elan. Daarom komt er een uniek masterplan dat energie en renovatie, erfgoed en samenleven samen aanpakt via het pilootproject ‘Wijkmotor’. De opmaak van masterplan is toevertrouwd aan Studio Thomas Willemse. Endeavour leidt het participatietraject in goede banen. De opening van de modelwoning op 27 september vormde het startschot voor dit project.
50 jaar nadat Egelsvennen de titel ‘Schoonste wijk van België kreeg’, heeft de wijk nood aan een nieuwe toekomst. Via het unieke project Wijkmotor bundelen onder andere de Molse Bouwmaatschappij, AR-TUR, de gemeente Mol en de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) de krachten om de uitdagingen van deze complexe wijkrenovatie globaal aan te pakken.
Erfgoed verduurzamen
Egelsvennen is vastgesteld als bouwkundig erfgoed, maar geniet geen verdere bescherming. Dankzij haar modernistische architectuur en de slimme inplanting in een dennenbos vormt de wijk één van de mooiste voorbeelden van een ‘tapijtwijk’ zoals er in de Kempen ook de Keirlandse Zillen in Mol en de Parkwijk in Turnhout zijn. Deze erfgoedwaarde moet behouden blijven en verzoend worden met een grondige verduurzaming om de Vlaamse klimaat- en energiedoelstellingen te halen. Tegen 2050 moet elke woning klimaatneutraal zijn. Daarnaast liggen er kansen om uitdagingen zoals de renovatie van de omgevingsaanleg en een collectieve aanpak van water- en energiehuishouding te realiseren. Ook het samenleven in de wijk kan hierdoor een nieuwe stimulans krijgen.
Eigenaars betrekken
Ondertussen zijn 61 van de 155 sociale woningen verkocht en in private eigendom. Doordat de Molse Bouwmaatschappij niet meer alle woningen beheert, is een traditionele renovatie niet mogelijk. Daarom stimuleren de partners de huidige private eigenaars om hun woning ook deels of volledig te renoveren zodat de hele wijk in een nieuw jasje komt. Dit komt ook de erfgoedwaarden en -beleving van de wijk ten goede.
Modelwoning
Eén woning is nu al grondig gerenoveerd aan de binnen- en buitenkant, in samenwerking met de KU Leuven. Deze modelwoning biedt een duidelijk beeld hoe de wijk energetisch gerenoveerd kan worden zonder de erfgoedwaarde te verliezen. Zo is de buitengevel geïsoleerd met behoud van de typische baksteenarchitectuur met betonband en zijn alle ramen vervangen in de originele donkergroene kleur. De woningindeling is verbeterd om bewoners grotere ruimtes en meer comfort te geven. Via deze proefrenovatie kwam ook aan het licht dat een grondigere renovatie, zoals de vervanging van leidingen, nodig zal zijn.
De modelwoning is enerzijds het resultaat van een experiment waarin onderzocht wordt hoe de energetische renovatie te verzoenen met de erfgoedwaarde en dient anderzijds als voorbeeld om de private eigenaars te stimuleren om mee te stappen in het renovatieverhaal. Doordat de Molse Bouwmaatschappij sowieso de grootste renovatie trekt, biedt deze schaal mogelijk ook kansen voor de private eigenaars.
Masterplan
Het traject van de modelwoning vormt de basis voor het integrale masterplan voor de wijk dat zal worden uitgewerkt door Studio Thomas Willemse. Dit integraal masterplan houdt rekening met al deze ruimtelijke, energetische en sociale uitdagingen. Het is de bedoeling om alle bewoners ook verder te betrekken bij dit traject, wat meteen een stimulans vormt voor het samenleven in de wijk. Het participatietraject wordt getrokken door Endeavour. Dit plan zal er eind 2023 zijn zodat de wijkrenovatie in 2024 kan starten.