Slechts 17% van de architecten is tevreden over de Orde

De hoge graad van ontevredenheid kwam aan het licht bij een enquête die architectura.be voerde naar de communicatie van en naar architecten. Hierin werd ook gepolst bij welke organisaties de architecten lid zijn en in hoeverre ze tevreden zijn over hun lidmaatschap.

Behalve de Orde werden ook de organisaties NAV, BVA, PIXII en VIBE in het onderzoek opgenomen. Deze vier organisaties behalen redelijk goede tevredenheidscijfers, in schril contrast tot de cijfers over de Orde.

Aan de enquête namen 172 architecten deel. 93% daarvan is aangesloten bij de Orde. Voor praktiserende architecten die in opdracht van klanten plannen uittekenen en werven opvolgen is het verplicht om zich aan te sluiten bij de Orde. Dat is niet zo voor architecten die voor overheden of voor privébedrijven werken.

Niemand mag immers, conform de Wet van 26 juni 1963 tot instelling van een Orde van Architecten, in België het beroep van architect in welke hoedanigheid ook uitoefenen als hij niet op één van de tabellen van de Orde of op een lijst van stagiairs is ingeschreven.  Architecten die plannen opmaken of de uitvoering van de werken controleren kunnen dit enkel als ze aangesloten zijn bij de Orde.  Architecten die, als civiel effect van hun diploma, enkel de titel dragen en bijvoorbeeld zuiver adviserend en administratief voor overheid werken of op de technische dienst van fabrikanten van bouwmaterialen, hoeven dat niet.

Dat de tevredenheid van de Orde lager is dan die van de andere organisaties is op zich logisch. Als je vrijwillig lid wordt van een organisatie is dat omdat je zelf de meerwaarde ziet van het lidmaatschap en omdat het jou een degelijke organisatie lijkt. Als dat niet zo is, word je geen lid of zeg je je lidmaatschap op. Die keuze heb je niet bij de Orde. Je kan niet anders dan je aan te sluiten en lidgeld te betalen. De enige zeggenschap die je hebt is dat je regelmatig andere vertegenwoordigers kan kiezen in de provinciale raden.  

Bovendien gaat het hier om een organisatie waarvan de belangrijkste bestaansreden niet is het verdedigen van de belangen van zijn leden, maar eerder integendeel, het controleren van zijn leden. Het is aan de Orde om na te gaan of een architect zich houdt aan de deontologie van het beroep. Als er wat dit betreft een klacht binnenkomt over een architect, is het aan de Orde om die architect op het matje te roepen en dat wordt natuurlijk niet altijd in dank afgenomen.

Dat de tevredenheid  lager zou zijn bij de Orde dan bij pakweg BVA en NAV lag daarom in de lijn der verwachtingen, maar dat er zo veel onvrede bestaat over de werking van de Orde, doet toch de wenkbrauwen fronsen.

Niemand van de architecten is heel tevreden over zijn Orde. Slechts 17% is tevreden, 29% is eerder ontevreden en 11% is uiterst ontevreden. De grootste groep (44%) bestaat uit architecten die een neutraal antwoord gegeven hebben en dus noch tevreden, noch ontevreden zijn. Als je abstractie maakt van deze groep is 30% tevreden, 51% ontevreden en 19% helemaal niet tevreden over de Orde. Een pak meer ontevreden dan tevreden architecten met andere woorden.

“Hoe groter het bureau, hoe groter de ontevredenheid over de Orde.”

Die ontevredenheid zal voor veel architecten niet als een verrassing komen. Er gaan al lang stemmen op voor een grondige hervorming van de Orde.

Eén heikel punt is de splitsing van de Orde in een Vlaamse, een Franse en een Duitstalige Orde. Daarover was er enkele jaren geleden al een princiepsakkoord op het kabinet van toenmalig middenstandsminister Willy Borsus, maar voorlopig is het daarbij gebleven.

Maar veel belangrijker dan die opsplitsing is volgens veel architecten en zeker voor de architectenorganisatie een resolute hervorming van de Orde. Het instituut zou veel efficiënter, moderner en goedkoper kunnen en moeten functioneren.  Op de website www.willeneenbetereorde.be die NAV enkele jaren geleden specifiek daarvoor oprichtte, vraagt NAV onder meer om een afschaffing van de provinciale kringen, lagere lidgelden, een beperking van de taken van de Orde, een plafonnering van de zitpenningen en  een professionalisering van de tuchtspraak. Het blijft immers een rare situatie dat architecten op de vingers getikt worden door collega’s, zonder externe juristen. Hierdoor vormen de mandatarissen van de Orde voor veel architecten zowel een concurrent als een scheidsrechter en dat kan uiteraard wringen. NAV pleit daarom dat de rechtspraak vooral moet gebeuren door magistraten, bijgestaan door enkele architecten.

Uit het onderzoek van Redactiebureau Palindroom blijkt dat de ontevredenheid sterk fluctueert in functie van de leeftijd, de grootte van het bureau, de provincie en de focus van het bureau.

De ontevredenheid is, als we naar de leeftijd kijken, het sterkst bij de jonge architecten. Van de architecten jonger dan 40 jaar is slechts 8% tevreden over de Orde.

De Orde is opgesplitst in verschillende provinciale raden die elk hun eigen werking en bestuur hebben. Logisch dus dat er qua tevredenheid duidelijke verschillen bestaan tussen de provincies.

Wat dat betreft, valt vooral het zware verdict van de Antwerpse architecten op. Slechts 6% is er tevreden over de Orde. Een wereld van veerschil met de andere Vlaamse provincies. Limburg is het mildst in zijn beoordeling. Daar is 30% van de architecten tevreden over de Orde, gevolgd door Oost-Vlaanderen (19%), West-Vlaanderen (15%) en Vlaams-Brabant.

Als we de tevredenheidscijfers bekijken in relatie tot de grootte van het bureau, valt meteen één ding op: hoe groter het bureau, hoe groter de ontevredenheid. Bij de eenmansbureau is “slechts” 25% (uiterst) ontevreden of ontevreden. Bij  bureaus met 11 of meer medewerkers zien we een verdubbeling van dat aantal (52%)

In het verlengde daarvan is de ontevredenheid ook duidelijk groter bij bureaus die voornamelijk actief zijn in de utiliteitsbouw. Van deze groep is slechts 4% tevreden over de Orde. 43% is eerder ontevreden, 7% uiterst ontevreden. De cijfers voor bureaus gefocust op woningbouw zijn minder negatief: 20% is tevreden, 25% eerder ontevreden en 12% uiterst ontevreden.

Info over de enquête - interesse in deze publicatie?

De gedetailleerde cijfers over het lidmaatschap en de tevredenheid over de Orde en de andere organisaties, vind je terug in de whitepaper  die Redactiebureau Palindroom binnenkort zal uitbrengen. Daarin vind je alle resultaten terug van de enquête waarin zowel de eigen communicatie van architecten (website, social media, fotografie,….) als de communicatie naar architecten (vakbladen, websites, beurzen,…) onder de loep genomen worden. Verder werden ook vragen gesteld rond de visie op en ervaring met labels, circulair bouwen en BIM. Geïnteresseerd in deze whitepaper? Laat het ons weten via info@architectura.be.