Smart Real Estate 2016 zet vastgoedprofessionals op weg naar duurzame toekomst

Het is geen geheim dat het bouwwezen en de vastgoedsector in vergelijking met andere sectoren zoals ICT niet bepaald vooroplopen op het vlak van duurzaamheid, economische performantie en technologische innovatie. Het is een vaststelling waarmee moderator Rik Menten, Business Development Director bij Arcadis Europe North & South, Smart Real Estate 2016 opende: “In België kan 28 % van het bbp worden toegeschreven aan vastgoed (gebouwen + infrastructuur), maar de return is slechts half zo groot als in onze buurlanden. Bovendien lopen real estate en construction qua technological advances traditioneel achter de feiten aan. We kunnen met andere woorden concluderen dat er nog heel wat progressiemarge is.”

Innovatieve concepten omarmen

Dat dit geen loze woorden zijn, werd meteen duidelijk uit de presentatie van Sofie Narinx. Als Associate Partner bij IBM Global Business Services is ze uitstekend op de hoogte van de recentste technologische trends en innovaties. Volgens haar biedt vooral cognitive computing heel wat mogelijkheden, met name voor de verwerking en de interpretatie van de enorme hoeveelheid data die allerhande sensoren en meetsystemen ons ter beschikking stellen over het functioneren van gebouwen. “Zelflerende systemen zoals Watson kunnen snel en efficiënt detecteren welke optimalisaties eventueel mogelijk zijn en kunnen zo een enorme meerwaarde betekenen voor bouw- en vastgoedprojecten”, stelde ze.

Steffen Braun van het gerenommeerde Duitse Fraunhofer-instituut haakte in op deze thematiek via een uiteenzetting over het Morgenstadt-project, een kennistraject waarin tal van onderzoekers nagaan wat de stedelijke structuren van morgen te bieden zullen hebben. “Globale verstedelijking valt samen met technologische vooruitgang”, opperde Braun. “Sinds 2000 gaat het aantal stedelijke innovaties er alsmaar op vooruit, maar het is niet eenvoudig om het bos door de bomen te zien. We weten nog niet exact wat automatisering en digitalisering ons precies zullen brengen. Maar voor de vastgoedsector is het hoe dan ook zaak om innovatieve concepten zoals smart districts, hybrid retail, urban delivery of smart parking te omarmen. Het zijn stuk voor stuk uitdagingen die resulteren in innovatieve, duurzame en efficiënte projecten. Wetende dat 80 % van de gebouwgerelateerde kosten gemaakt wordt in de operatieve fase, hoeft het geen betoog dat zulke optimalisaties heel wat kunnen opleveren.”

"In België kan 28 % van het bbp worden toegeschreven aan vastgoed, maar de return is slechts half zo groot als in onze buurlanden" - Rik Menten

Keerpunt

Vervolgens maakte Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck zijn opwachting, een moment waar iedereen in de congreszaal van het Holiday Inn Brussels Airport-hotel in Diegem reikhalzend naar uitkeek. Tussen alle mails en telefoontjes door – als een van de voorvechters van de beruchte ‘betonstop’ bevond Van Broeck zich op die historische 1 december in het oog van een mediastorm – wist hij toch tijd te vinden om op geheel eigen wijze te komen pleiten voor smart urbanization en een betere ruimtelijke ordening. Het werd een vurig betoog, doorspekt met harde cijfers en rake oneliners. “We staan op een keerpunt”, klonk het initieel zelfs licht triomfantelijk. “Maar dat mag niet verdoezelen dat er nog heel wat inspanningen moeten gebeuren om het tij definitief te keren. Iedereen heeft de mond vol over het klimaat, maar dat debat is naast de essentie. Het is vooral de ongebreidelde ruimte-inname van de mens die aan de oorzaak ligt van heel wat kwalijke evoluties die zich sinds het begin van deze eeuw volop aan het voltrekken zijn. We moeten oppassen dat we de aarde niet volbouwen met onze ‘superduurzame’ projecten. Vastgoedoperaties moeten voortaan plaats creëren door te verdichten, want verkaveld Vlaanderen is een ruimtezuiper die enorme mobiliteitsproblemen met zich meebrengt. Dorpen moeten uitgroeien tot compacte ministadjes, landelijke hoogbouw is niet langer een utopie, de regelgeving moet herschoold worden om een nieuwe ruimtelijke ordening mogelijk te maken … En in dat complexe proces, dat zich de komende 24 jaar geleidelijk moet beginnen te voltrekken, speelt het vastgoedwezen een cruciale rol! Stedelijkheid en dichtheid zijn immers smart van nature…”

Slimme ontwikkelingen in Turnhout en Leuven

Dat de woorden van de Vlaams Bouwmeester wel degelijk de nodige inspiratie boden, bleek uit de drie presentaties die volgden na de koffiepauze. Elk van de drie sprekers verwees rechtstreeks of tussen de lijntjes naar de mission statement die Van Broeck even voordien ten berde had gebracht. Davy Demunck, Managing Partner bij ION, liet ons kennismaken met Slim Turnhout, een grootschalige ontwikkeling in het centrum van de speelkaartenstad die in de plaats komt van een verloederde industriële site. Aan de hand van een participatieve PPS wist ION diverse stakeholders te verenigen rond eenzelfde doel: de realisatie van het masterplan van B-architecten en Bureau B+B, dat onder meer plaats biedt aan diverse woongelegenheden, kantoren, zorgvoorzieningen … “De vernieuwende samenwerkingsstructuur laat ons bovendien toe om een kwalitatief openbaar domein van meer dan 12.000 m² in te richten. Momenteel zijn er al 130 woningen gerealiseerd. Slim Turnhout bewijst dat een grootschalig project enkel kan slagen mits een doordachte functiemix.”

Nadien richtten we het vizier collectief op de provinciehoofdplaats van Vlaams-Brabant en dé studentenstad bij uitstek. Leuvens schepen van Leefmilieu Mohamed Ridouani kwam immers toelichting geven bij Leuven Klimaatneutraal, een ambitieus plan dat ervoor moet zorgen dat er in Leuven tegen 2030 geen sprake meer is van netto-uitstoot van broeikasgassen, onder meer door het bestaande gebouwenpatrimonium energie-efficiënter te maken en nieuwe ontwikkelingen te realiseren volgens een vooruitstrevende duurzaamheidsstandaard. Daartoe werd een vzw opgericht, waarbij zich inmiddels 102 organisaties van diverse pluimage hebben aangesloten. Ridouani gaf ook nog een primeur mee door alvast te verklappen dat de CO2-uitstoot sinds de nulmeting in 2013 al enigszins is teruggedrongen, ondanks het enorme groeiscenario dat zich momenteel afspeelt in en rond de stad.

"Iedereen heeft de mond vol over het klimaat, maar dat debat is naast de essentie. Het is vooral de ongebreidelde ruimte-inname van de mens die aan de oorzaak ligt van heel wat kwalijke evoluties" - Leo Van Broeck

Nieuwe invulling van collectief wonen

Het slotakkoord van het uitermate boeiende Smart Real Estate-congres werd verzorgd door Toon Haverals, Chief Development Officer bij Home Invest Belgium. Haverals ging dieper in op The Horizon, een reconversieproject in Sint-Lambrechts-Woluwe dat de Brusselse context van kleine gezinssamenstellingen op een vernieuwende manier invult door de bewoners in ruil voor een kleinere private ruimte (gemiddeld slechts 59 m²) toegang te bieden tot tal van gemeenschappelijke ruimtes met bijzondere troeven. “Zo trachten we binnen een bestaande enveloppe meer eenheden te realiseren en tegelijk een betere leefkwaliteit te garanderen”, aldus Haverals. “Denk aan gastenkamers, speelkamers, coworking-ruimtes, een cinemazaal, een wasruimte, een skylounge met professionele keuken, een muziekruimte, drop- en collectboxen … Via een digitaal beheer- en serviceplatform kunnen de bewoners bovendien bepaalde ruimtes in het gebouw reserveren, diensten en boodschappen bestellen, een digitale energiemeting raadplegen … Soms lijkt het eerder een datacenter dan een wooncomplex, maar de meerwaarde voor de huurders is enorm.” Aansluitend kregen de aanwezigen nog de kans om het project met eigen ogen te gaan bezichtigen door middel van een korte excursie, een fijne extra en een mooie kers op de taart van een uitermate geslaagd congres.