De gloednieuwe sporthal in Maldegem kreeg van architect Karin Hupperts (VAN ACKER&Partners) in samenwerking met Arcadis een zwierige en sierlijke vorm. Maar naast al deze elegantie gaat het vooral om een project met inhoud en duurzame zienswijze: zowel constructief als conceptueel. Bildinx liet de belangrijkste hoofdrolspelers van dit project aan het woord.
Schepen Frank Sierens, onder meer bevoegd voor sportinfrastructuur, is een zichtbaar tevreden man als we hem ontmoeten. De nieuwe sporthal MEOS (Maldegem, Energie, Ontspanning & Sport) is voor de beleidsman zijn troetelkind waarover hij met lof en liefde spreekt. Sportief Maldegem staat opnieuw op de kaart en jawel, de sporthal komt op het goede moment. Frank Sierens: “We hebben wel twee sporthallen maar we beschikken over onvoldoende ruimte om clubsporten en recreatiesporten onderdak te geven. Nu kunnen we ook scholen aantrekken, de accommodatie is opmerkelijk verbeterd. Wij zijn een sportieve gemeente.”
De selectie van de architect gebeurde via een wedstrijd met een voorselectie waaruit vijf kandidaten overbleven. Frank Sierens: “We hebben gekozen voor VAN ACKER&Partners omwille van het aspect duurzaamheid dat in hun visie sterk tot uiting kwam. Het hele traject met de aannemer (Depret) en de architect is fantastisch goed verlopen.”
Nieuw zwaartepuntHet gezicht achter het ontwerpverhaal is Karin Hupperts (VAN ACKER&Partners). Zij tekende het project uit tot in de kleinste details en hield daarbij zoveel mogelijk aspecten in het achterhoofd. Hupperts heeft zich gespecialiseerd in sportinfrastructuur en koesterde vroeger sportieve ambities op onder mer de 800 en 400 meter. Ze kent en beleeft de sport van zeer nabij. Ongetwijfeld een sterk pluspunt. Wat de duurzame punten betreft is er vooreerst de inplanting. Het gebouw ligt midden op het Maldegemse sportsite waar onder meer een looppiste ligt en andere sportinfrastructuur. “We hebben het complex centraal geplaatst omwille van verschillende redenen zoals burenhinder, bereikbaarheid, uitbreidbaarheid, oriëntatie…. Door deze centrale ligging is er geen overlast voor de omwonenden. Zo creëerden we een nieuw zwaartepunt in het hart van het sportterrein met een hoge graad van toegankelijkheid”, zegt Karin Hupperts. “En ook is het gebouw zo gemakkelijk uitbreidbaar. Verder hebben we gezorgd voor een perfecte zuidnoord oriëntatie om gebruik van herbruikbare energie zoals zon en daglicht voluit te benutten.” Ook de noordkant is een passend onderdeel in het concept. Karin Hupperts: “We hebben aan deze zijde het minste warmteoverlast. Om reflectie tegen te gaan - sporters worden er door gehinderd - hebben we hiervoor een speciaal lichtdoorlatend materiaal uit glasvezel (Kalwall afkomstig uit Amerika) gebruikt dat aan specifieke voorwaarden moest voldoen. Het moest slagvast zijn, goed isoleren, licht doorlaten en onderhoudsvriendelijk zijn. Karin Hupperts: “Lichtstudies die in Amerika werden gemaakt door de leverancier hebben uitgewezen dat men 60% van de tijd een lichtsterkte heeft van 500 lux. De sporthal genereert door het vele licht een heel gelukkig en aangenaam gevoel.”
Sport is overalOm redenen van duurzaamheid (minder warmteverlies) werd het sportcomplex compact gebouwd. Op de gelijkvloerse verdieping bevinden zich aan de zuidzijde de douches en kleedkamers met smalle ramen die uitzicht geven op een waterpartij, aangelegd om het water van het dak op te vangen. Bewust werd in het complex niet gekozen voor gesloten gangen zodat gelijkvloers en verdieping – verticaal en horizontaal - met elkaar communiceren via een lichtdoorlatende vide en het licht vrij spel heft.
Het sportveld is 48 x 34 m en kan in drie compartimenten worden opgesplitst. Het dak boven de sportzaal is op regelmatige plaatsen ‘opgekruld’ om noordelijk licht indirect binnen te laten. Deze lichtstraten zorgen tevens voor rookevacuatie en natuurlijke ventilatie.
Aan de zwierige witte Oostkant van het sportcomplex ligt een volume met inkom en onthaalruimte. Verder bevinden zich hier de kantoren, sanitair en een kleine sport-dans-zaal. Op de verdieping is er een cafetaria uitkijkend op de grote en de kleine sportzaal en de atletiekpiste vlak voor het complex. Sport is overal te zien: binnen en buiten.
Vernieuwende materialenOm het licht gelijkmatig te verstooien tot diep in het gebouw werd gezocht naar vernieuwende en duurzame materialen. De noordgevel werd uitgevoerd in een isolerend diffuus lichtdoorlatend sandwichsysteem bestaande uit een thermisch onderbroken aluminium roosterstructuur en met glasvezel versterkt binnen en buitenblad. Voor aannemingen Depret betekende dit een heuse uitdaging omdat de panelen 4m x7m perfect moesten passen tussen de houten spanten.
De daklichten (sheddaken) werden uitgevoerd met gordijngevelprofielen voorzien van een sterk isolerend diffuus lichtdoorlatend veiligheidsglas. Het glas (Ocalux) bestaat uit een gelaagde spiegelglasruit aan de binnenzijde en een blad klaar spiegelglas aan de buitenzijde waarbij de ruiten gescheiden zijn door een vochtvrije spouw opgevuld met translucide capilaire buisjes die aan beide zijden bedekt zijn met glasvezelfolie.
Nieuwe materialen zijn in dit project erg opvallend aan de orde. Het wijst op het onderzoekend gehalte achter het ontwerpconcept. Zo werd de dakbedekking uitgevoerd met gebogen geprofileerde platen van aluminium waarin aan de zuidkant de fotovoltaïsche folies bestaande uit flexibele amorfe siliciumdunne film, fabrieksmatig zijn geïntegreerd tot een totaalsysteem. Het uitzicht is in het geheel niet storend, zeker niet met wat we courant in onze omgeving zien.
StructuurDe structuur van de hal is opgebouwd uit duurzame gelameleerde houten spanten (met PEFC-label), overdekt met zelfdragende geperforeerde metalen plooiplaten met akoestische eigenschappen. De nagalm wordt beperkt tot 1,5 seconde bij 1000 Hz.
Voor de opbouw van de sporthal werd voor de fundering gebruik gemaakt van schroefpalen, zo’n 112 in totaal. De structuur van de hal is een combinatie van staal en hout. De spanten zijn in twee delen en worden door elegante horizontale metalen trekkers bij elkaar gehouden. Ze genereren tot de trekkers een hoogte van 10 meter. Daarboven is er nog heel wat ruimte die de ruimtebeleving van de sportzaal ten goede komt.
Voor de ventilatie werd in het complex het systeem D voor de sporthal, kleedkamers en cafetaria en C voor de kantoren en leslokalen toegepast. Ook wordt gewerkt met hoogrendement warmtewisselaars waardoor warmte wordt gerecupereerd.
De dakhuidHet dak – een sterk architectonisch geheel - kromt zich als een beschermende huid over het gebouw. De huid is achtereenvolgens opgebouwd uit steeldeck, een isolatiepakket van 10 cm, daarboven ligt dan aluminium met opstaande naden in banen van 57 cm. Ingenieur Bart Vermaut directeur der Werken bij Depret: “Het aluminium vergt voor de aannemer speciale expertise. Aluminium kan men niet lassen het moet allemaal mooi in elkaar passen. Het vraagt een intensieve inzet van architect en aannemer. Alle details werden hiervoor uitgetekend om te komen tot perfecte aansluitingen met de sheddaken, de kopse gevels en de voorgevel.”
BetonplaatPas toen de hele structuur er stond, werd door de aannemer de betonnen vloerplaat aangebracht. Dat vergde heel wat precisiewerk. Het beton werd met een lasergestuurde machine over het vlak verdeeld.
Ir Bart Vermaut: “De betonplaat moest aan zeer strenge eisen voldoen. Er werd een vlakheid geëist van 4 mm onder een regel van 3 mm. Dat was nodig voor de belijning die op de coating is uitgetekend. De lijnen mogen in geen geval golven.” De opbouw van de sportvloer ziet er als volgt uit. Er is de betonnen plaat (20cm) daarop komt pimer met daarover een rubberen mat van 8mm met daarop een coating van 3 à 4 mm. Ook deze operatie werd feilloos uitgevoerd. Trouwens dat geldt voor het gehele traject. De perfecte synergie tussen gemeente, architect en aannemer heeft duidelijk een mooie vrucht afgeworpen.
Projectfiche Sportcomplex MEOS MaldegemBouwheer: gemeente Maldegem
Architectenbureau: TV VAN ACKER &Partners- ARCADIS
Studiebureau technieken: Arcadis
Studiebureau stabiliteit: Arcadis
Infrastructuur Van Acker&Partners en Arcadis
Veiligheidscoördinator:
Aannemer: Depret NV
Bron: Philip Willaert voor
Bildinx