Stadhuis Antwerpen is klaar voor de toekomst (HUB + Origin i.s.m. Bureau Bouwtechniek)

“Het was een huzarenstukje om alle hedendaagse technieken in een historisch gebouw te stoppen. Daarboven moesten ook alle schepenen en hun kabinetten in het gebouw hun plek krijgen,” zegt Bart Biermans van architectenbureau HUB. Samen met het architectenbureau Origin, experten op gebied van restauratie, en vijf ingenieursbureaus vormen ze het bouwteam Maatschap ‘Huis van de Stad’. Zij wonnen in 2014 samen de open oproep van de Vlaamse Bouwmeester. In 2018 startten de werken.

De benedenverdieping werd helemaal gereorganiseerd – in lijn met het historische plan - tot een heldere, publieke ruimte. En het belangrijkste: de hoofdtoegang komt weer naar de Grote Markt. Dus vanaf nu gaan de deuren niet enkel open voor trouwerijen, maar is iedereen langs die zijde welkom. Een grote ingreep op de tweede verdieping was het vervangen van twee bestaande dakstructuren door vestibules, grote centraal gelegen ruimten waarlangs het daglicht rijkelijk binnenvalt. Op het Schoon Verdiep zelf werden enkele functies gewijzigd om het ruimtegebruik te optimaliseren.   


Snoeien om te bloeien

Biermans stelt een ‘snoeien om te bloeien’-benadering voorop: “Elementen die vanuit de erfgoedbenadering storend zijn, maken plaats voor elementen die meer eer doen aan de historische structuur en het toekomstig gebruik van het gebouw. 

Barbara Pecheur van Origin: “Qua erfgoed was alles op zich in relatief goede staat. Met uitzondering van het goudleder en het behangpapier op het Schoon Verdiep. De oververhitting en droge lucht deed geen goed aan het goudleder en bepaalde stukken van het behangpapier.” De nieuwe klimaatregeling heeft bijna museale kwaliteiten, maar er kwam veel puzzelwerk aan te pas om alle technische uitrustingen te integreren in het interieur. Biermans: “Het restauratieve vertrekt van wat er is, technieken vetrekken van wat er niet is. En dat is niet altijd evident.” 

Gelaagde samenhang

Pecheur: “De immateriële erfgoedwaarde is belangrijk, het stadhuis bestaat al meer dan 450 jaar als ‘stadhuis’ en dat is zeer uitzonderlijk.” Pecheur heeft het ook over ‘gelaagde samenhang’. “In de 16^de en de 19^de eeuw werden er ook al aanpassingen doorgevoerd, maar dat gebeurde altijd respectvol, met een terugblik op wat de voorgangers deden.”  

“En dat hebben wij ook gedaan: kijken naar wat zij deden en daarop verder werken,” besluit Biermans. Wie zei alweer: het werk is nooit af?