Stalen luifel en overspanning vormen sluitstuk van ZOO-restaurant

Met de nieuwe Buffelsavanne voltooide ZOO Antwerpen een langverwachte uitbreiding. Het nagebouwde stuk Afrikaanse natuur nam de plaats in van 31 huizen in de Ploegstraat en Ommeganckstraat die de zoo tien jaar geleden opkocht en sloopte. Vanuit die straten heb je een aantal doorkijkpunten naar binnen, waar een kudde Kaapse buffels en meer dan 250 vogelsoorten op bezoekers wachten. Een stalen net, gedragen door acht pylonen, houdt de vogels netjes binnen de voorziene ruimte.

Restaurant als panoramisch uitkijkpunt

Als scharnierpunt voor het nieuwe dierentuingedeelte ontwierp Studio Farris Architects het Savannerestaurant. Het gebouw ziet er groot uit van bovenaf, maar door de inplanting op het schakelpunt tussen verschillende routes zie je telkens maar één van de gevels. “Het nieuwe restaurant is ook geen spektakelarchitectuur: de historische negentiende-eeuwse gebouwen van de zoo krijgen nog steeds de meeste aandacht", zegt directeur Dries Herpoelaert. Het ontwerp omvatte ook een grot van 67 meter lang onder het restaurant, van het Mensapengebouw naar de Buffelsavanne.

"Giuseppe Farris opteerde voor een glazen gevel. Dat kon dankzij de stalen luifel, bestaande uit dakjes van verschillende hoogtes, die ook fungeert als zonwering"

Dubbele functie stalen luifel

Het restaurant moet een centrale ontmoetingsplek zijn in de nieuwe uitbreiding en bezoekers een panoramisch zicht bieden op de savanne aan de ene kant, de Mensapenvallei aan de andere, en op verschillende beschermde gebouwen rondom. Daarom koos Giuseppe Farris van Studio Farris Architects voor een volledig glazen gevel. Dat kon dankzij de stalen luifel, bestaande uit dakjes van verschillende hoogtes, die ook fungeert als zonwering. “Een eerste functie van de luifel is natuurlijk bescherming tegen zon en regen voor de bezoekers van het restaurant. Omdat we de luifel redelijk hoog bouwden, heb je vanuit het restaurant nog altijd een zicht op de verschillende omliggende paviljoenen, terwijl we ook veel licht naar binnen trekken. Tegelijkertijd zorgt de zonwerende functie ervoor dat we voor die volledig glazen gevel konden kiezen, zonder extra zonwering.”

Farris koos bij de vierkanten luifeldakjes voor gepolijst inox om een licht effect creëren dat de omgeving reflecteert. Ze meten 4 meter op 4, zijn 25 centimeter hoog en steunen op vier palen waarvan één holle dienst doet als regenwaterafvoer. Die palen zijn afwisselend 4; 4,6 en 5 meter lang en kregen per paal een kleine fundering. Aan de onderkant van de dakjes zit nog een uitsparing voor de ingebouwde verwarming, ook afgedekt met een inox plaat. Een gekruiste spievorm in het dak zorgt voor de stabiliteit.

Het restaurant zelf heeft trouwens ook een stalen structuur, met uiterst dunne ronde kolommen van 6 meter hoog. Die ‘splitsen’ in het ondergrondse gedeelte op in 4 of 5 palen, die omringd worden met houten palen om de buffels te beschermen.

Net voor vogels

De volière heeft tenslotte ook een overspanning uit staal. Acht pylonen met scharnieren van ongeveer 20 meter hoogte ondersteunen het stalen net dat de vogels op de savanne moet houden. Die pylonen zijn ter plaatse gelast en hebben een fundering tot 3 meter in de grond. Het net is 1.720 vierkante meter groot met een maasgrootte van 30 x 30 millimeter.

Een lichte structuur verbindt dat net met het restaurant, zodat de vogels zich ook niet op de dakrand kunnen nestelen. “In dat net bevestigden we ook kleine plaatjes die dienstdoen als zonwering,” stipt Farris aan. “Dat zie je als je van beneden naar het net kijkt: naarmate je dichter bij het restaurant komt, wordt het minder transparant.”