Steen & Been: Automans

Ik lijd al de helft van mijn leven aan een weekendkrantverslaving. Ik heb minstens drie van die lijvige tekstpakketten nodig om mijn zater-cum-zondag door te komen. Toen een (groot)vaderrol mij onlangs opeiste op een Zeeuws adres gedurende die gevoelige dagen gebruikte ik methadongewijs Nederlandse exemplaren.

Zo kwam ik dankzij De Volkskrant te weten dat het grote Unilever (van Dove en Becel en Lipton en Knorr en Calvé en Biotex en Ola en Zwan en …) genoeg heeft van wat de vervuilde online-omgeving genoemd wordt. Ook andere grote merken willen terugkeren naar de klassieke media voor reclame omdat, enerzijds, het internet besmet is (sociale media lozen alleen nog bagger en boosheid om de samenleving giftig te verdelen) en omdat, anderzijds, het niet meer controleerbaar is wie effectief een reclameboodschap uitkijkt op pakweg Facebook. De klassieke media komen terug omdat ze veiliger en vriendelijker zijn voor kostbare brands.

Het werd dat weekend ook een topic aan de ontbijttafel: verliest de mens niet gaandeweg de controle aan de machine, die alles automatiseert, controleert, communiceert, navigeert, …?
 

"De machine gaat langzamerhand een eigen leven leiden volgens een autonomer wordende logica, maar wanneer het fout loopt moet de mens met steeds minder ervaring of inzicht proberen het systeem manueel te corrigeren en te bedienen, om niét te crashen."

Ik had net een toepasselijk boek uit, het eerste product van een gloednieuwe en sympathieke uitgeverij: ‘Computer Crash – Wanneer boordtechnologie faalt’ van Tom Dieusaert (Bitbook, 2017). Daarin worden vlijmscherpe vraagtekens geplaatst bij de stille evolutie naar onbemande luchtvaart, bij de toenemende automatisering van vliegtuigen, bij de fatale risico’s van knoppen-zonder-mens. Minutieus dissecteert de auteur de tegenstelling tussen de exponentiële sofisticatie van het intelligent systeem en de groeiende delicaatheid van de menselijke interventie. De machine gaat langzamerhand een eigen leven leiden volgens een autonomer wordende logica, maar wanneer het fout loopt moet de mens met steeds minder ervaring of inzicht proberen het systeem manueel te corrigeren en te bedienen, om niét te crashen.
 

Ik weet het, nog geen twee eeuwen geleden werd voorspeld dat de koeien geen melk meer zouden geven zodra de treinen zouden rijden. Ik wil niet meegaan in oerconservatisme of doemdenkerij maar we moeten toch blijven nadenken over zowel vermijdbare nevenschade als ongewenste resultaten. Evolutie moet nog zin hebben maar geen doel op zich worden. Toch niet in een samenleving, die zich beroept op houtkachels om aan wat hernieuwbare energie te raken. Dàt kan de mens ongetwijfeld nog altijd beter dan de machine: zichzelf iets wijsmaken.