Steen & Been: Brand weer

Wie in Malta woont is een Maltees of Maltezer. In Monaco lopen Monegasken rond. En die van Glasgow heten Glaswegians. (Dit weten bewijst dat ik uit een tijd stam dat het onderwijs wél nog voor kwaliteit stond en droge minister-presidenten voortbracht.) Glasgow is een boeiende stad maar ik zal er nooit verliefd op worden. Het is er mij iets te hardvochtig wegens een post-industriële crisis. Een beetje het Charleroi van Schotland.

Veel wordt echter goed gemaakt door één man, één genie, die tijdens zijn leven weinig waardering kreeg van zijn eigen eigenzinnige stad: Charles Rennie Macintosh (de enige naam, die maagproblemen linkt met snoepjes uit een ouderwetse blikken doos).

Mijn eerste keer in Glasgow, dankzij een vastgoedcongres bijna twintig jaar geleden, sloot ik af met haggis als ontbijt en een langverwacht bezoek aan de School of Art (‘The Mack’ in de volksmond en geroemd als de enige kunstschool, die zelf kunst is). Ik herinner mij dat je vrij kon rondlopen als je maar met je vingers van alles bleef. Achter een vervuilde gevel lag een ook al verwaarloosd paradijs van craftmanship and design mania. De tweede keer, nu met Archipel op een Ierland-Schotland-tour pakweg tien jaar geleden, moest ik al geduldig in de rij staan, braaf een kaartje kopen en gedwee de gids volgen. Glasgow kreeg blijkbaar opeens respect voor zijn verloren zoon omdat er centjes in het bakje kwamen. Ik liep weer met open mond rond.

En dan woedt in 2014 een wrede brand. De School of Art moet dicht voor herstelling en renovatie, die in 2019 naar een definitief eerherstel van dit meesterwerk zouden moeten leiden. Zouden want opnieuw slaat een verwoestende fik toe, een paar uur na de afstudeerceremonie. Hoe cynisch. Dit had nooit mogen gebeuren en zeker niet nóg heviger dan de vorige keer. Goed honderdennegen jaar na de oplevering lijkt alleen nog palliatieve zorg aan de orde.

Ik word hier treurig van. Mijn kwaliteitskrant gedraagt zich in deze droeve dagen trouwens als Glasgow vroeger: geen regel wordt ‘s anderendaags aan dit laaiend gebouw besteed. Fait divers van lokaal belang. Soit. Ik kan alleen maar hopen dat de ramp geen gevolg blijkt van moorddadige brandstichting, misdadige onvoorzichtigheid of manifeste nalatigheid. Alleen het pure noodlot zou mij niet nóg treuriger maken.

Het kan geen toeval zijn dat mijn geliefde, zonder reeds te weten van de tweede brand, die dag haar mooie halsketting draagt met een zilveren hangertje, dat door Charles Rennie Macintosh ontworpen werd en door mij gekocht bij een juwelier in Glasgow.