Steen&Been (column Filip Canfyn): bOb-zOnder-naam (1) – het vak

Architectuur is te ernstig en te belangrijk

om alleen aan architecten over te laten.

We kunnen maar beter met de deur in huis vallen: bOb mag ontieglijk veel architectuur in- en uitademen, hij beseft toch, tongue in cheek, dat een alleenrecht op architectuur voor architecten geen zin heeft. Zowel het maken als het beoordelen van architectuur moet aansluiting zoeken met de samenleving en met de gebruikers van architectuur. Aan die aansluiting ontleent architectuur trouwens haar ernst en belang.

Architectuur wordt niet getekend

maar gemaakt.

Op volrijpe leeftijd tekent bOb bijna nog elke dag, aan een ouderwetse tekentafel met parallellat. Hij maakt schetsen, hij belijnt kalkjes. Heerlijk maar dit pennewerk vormt niet de essentie van zijn vakbeleving. Hij is daarvan overtuigd. Architectuur blijft een complex maar goddank integraal proces van maken, dus van materialiseren, van produceren maar ook van overtuigen, van onderhandelen. Hand en hoofd moeten vorm geven aan tastbaarheid, aan een onderdak voor het leven.

Ik geloof niet in consensus rond architectuur.

Ken je de definitie van een kameel?

It’s a racehorse made by a commission.

Een van mijn lievelingsquotes. En een rake. Inderdaad, als architectuur ernstig en belangrijk moet worden en zich ver moet houden van vrijblijvend tekenen, dan moet architectuur ook sterk en persoonlijk gemaakt worden. Geen consensus op basis van lauwe, zoutloze compromissen maar een heldere, karaktervolle stellingname, die zich een draagvlak moet kweken. Niet omgekeerd: geen grootste gemene deler, geen allemansvriend vanaf de eerste dag.

De kwaliteit van een project begint

met de kwaliteit van de opdrachtgever.

Vintage bOb en nog waar ook. Ik heb het empirisch mogen ondervinden maar als architect én bouwmeester heeft bOb ontelbare private en publieke bouwheren wakker geschud, een geweten aangepraat, een ambitie geschonken. Zoals Conscience zijn volk leerde lezen heeft bOb de opdrachtgevers geleerd projectdefinities met ballen te formuleren en neer te schrijven.

En ik zit hier met mijn geprefereerde oneliner in mijn hand: een bronzen miniatuur van de Pelgrimskapel, die bOb ontwierp voor de Sint-Sixtus-abdij in Westvleteren. Een juweel, een kleinood, een parel. De kluizenaarsweg naar Compostela in een vingerhoed. Een in een notendop gecondenseerd meesterwerk van eenvoud, intimiteit, ingetogenheid, sublimatie en sacraliteit tot de derde macht. Het is een eer en genoegen af en toe deze lilliputterversie van een groot ontwerp uit de kast te mogen halen. Als statement.