Steen&Been (column Filip Canfyn): Drie eresaluten

Eerste eresaluut: voor mijn oud-professor Geert Bekaert, onlangs overleden. Ja, een spannende mens maar tevens een uitgetreden jezuiet, die in doen en denken een pur sang jezuiet blijft ondanks de lekenkleren. Ja, de architectuurgoeroe van Vlaanderen maar ook de toegewijde dienaar van de inteeltige smaakpolitie, die de loopbaan van een elite onverschrokken steunt maar de stilzwijgende hardwerkende meerderheid van de architecten doodzwijgt. Ik zal hem echter bovenal herinneren als een begenadigd lesgever, een unicum, die charisma kan lijmen aan kennis en intelligentie. Respect!

Tweede eresaluut: voor de Malpertuussite aan de Brugsesteenweg in Gent. Ik rijd daar vorige week louter toevallig langs en, mea culpa, wat een openbaring! Deze recente sociale woonwijk (de eerste steen wordt gelegd in 2010), genesteld tussen de dichtbevolkte Brugse Poort en het natuurreservaat Bourgoyen-Ossemeersen, weerlegt alle apriorismen, die over het concipiëren van sociale woningen (meestal terecht) verteld worden, ook al dankzij de uitmuntend aangelegde buitenruimte van Fris in het Landschap. Ik word al helemaal week als ik ’s avonds op het internet vind dat de mij verre van onbekende Denis Van Impe (samen met vrouw Colette) architect van de site is. Denis, Gentenaar met generatiegenoten Robbrecht, Lievevrouw, Dubois en andere Van Hee‘s, komt in 1980 op het grote toneel met zijn iconisch ontwerp voor boekhandel Intellect (Kalandenberg, Gent) maar verzeilt vervolgens in wat eufemistisch de functionele architectuur kan genoemd worden. Wat hij dertig jaar later op de Malpertuussite presteert mag zeker naast zijn debuut staan en is alvast maatschappelijk duizend keer relevanter. Respect!

Derde eresaluut: voor Stijn Meuris en 4x7 op Canvas. Het programma met korte krachtige documentaires is top maar de bijdrage van Meuris over onze New Jersey’s, die spuuglelijke betonmonsters om ons voorlopig in goede banen te leiden, spant de kroon. Een reportage over blokken, die meer dan een ton wegen? Ja, en veel interessanter dan eender welk sociologisch tractaat. Omwille van de taal van Meuris. Hij noemt de 27 miljoen stuks in ons land of 2,5 per Belg gevat “hoekstenen van de samenleving” en “bakens van bouwkundige brutaliteit”. Hij merkt raak op dat die New Jersey’s, vanwege onze eigenaardige relatie met het concept van tijdelijkheid, alleen maar kunnen blijven staan en aangroeien. Hij looft de kolosjes ironisch als hij beweert dat wij per se iedere overgang van het ene naar het andere terrein moéten afbakenen, is het niet met een buxushaag of hekwerk, dan idealiter met een New Jersey. Hij wijt hun gruwelijke lelijkheid aan het feit dat wij nooit iets gehad hebben met schoonheid in de openbare ruimte omdat wij de openbare ruimte een overbodig gegeven vinden. Hij besluit ad rem met “een New Jersey is een gedrocht maar wel ons gedrocht”. En bij die taal horen zeven minuten uitgekiend gemonteerde observaties van een kleine steekproef van de visuele pollutie. Een aanrader op canvas.be. Respect!