Steen&Been (column Filip Canfyn): Pépé en Mémé

Pépé Kroll is een schenenstampende architect, die gans zijn leven ageert tegen loutere -ismen in de architectuur, zoals modernisme, formalisme, dogmatisme en bovenal egocentrisme. Einde jaren zestig mag hij, vlak naast het universitair ziekenhuis van Henri Montois, de studenteninfrastructuur (de Maison Médicale alias Mémé, 1969-1974) ontwerpen. Het worden vijf jaren van ruzie en polemiek, waarbij op de werf iedereen met iedereen in de clinch raakt en Lucien alle bruggen verbrandt. Het gebouw krijgt wel veel internationale aandacht, om twee redenen. Eén, omwille van het proces: de studenten hebben volmondig in het ontwerp kunnen participeren. Twee, omwille van het product: de architectuur wordt overladen met superlatieven. Je kan inderdaad niet naast de Mémé kijken, als toonbeeld van beheerste chaos en spontane vakkundigheid, alsof Gaudi en Mondriaan samen aan de tekentafel stonden. Het is sappige architectuur, die het credo van Kroll dat herhaling een misdaad is flamboyant huldigt. Iemand zei ooit dat het op nieuwbouw lijkt, die al honderd keer verbouwd is of door een zelfbouwer gerealiseerd werd.

Lucien wordt daarna geen sant in eigen land meer maar verdient vandaag alle respect voor zijn ontwerp van een intelligente ruïne (bOb!), die een minimale structuur krijgt om ontelbare flexibele invullingen levenslang mogelijk te maken.

Mijn hoofdstedelijk lijfblad, ‘Bruzz’, slaat op 1 september 2016 alarm onder de kop “Wereldvermaarde studentenwoningen staan te verkommeren”. Het gebouw, dat nog altijd in buitenlandse architectuurboeken geprezen wordt als een must see van vorige eeuw, oogt vandaag ononderhouden en verwaarloosd en blijft dus binnenlands misprezen en miskend. Er moet dringend iets gebeuren.

Dit is nu al de derde keer in korte tijd, na het zwembad van Felix-Tanghe en de kapel van Lampens, dat we ons de vraag moeten stellen wat het maatschappelijk lot is van goede architectuur, die amper of zelfs geen vijftig jaar oud is en die zowel het recht als de kwaliteit bezit om voort te bestaan. Procedureel beschermen is één ding maar bewaren, verzorgen en in de watten leggen kan al een stap in de goede richting betekenen. Moedwillig laten kapotgaan is als herhaling: een misdaad.

PS.

Canvas gekeken vorige week? De nieuwe bouwmeester bezig gezien? Hij was Zeersterk in Terzake, en omgekeerd. Hij kan het, parler vrai. Go, Leo, go!