Steen&Been (column Filip Canfyn): Schijnheilige oorlog

"Voor ik hier meer over vertel wil ik eerst voor alle duidelijkheid stellen dat ik niets heb tegen godsdienst. Godsdienst is voor heel wat passanten op deze aardbol een historische bron van verlichting, veiligheid, geluk, gemeenschap en inspiratie gebleken en heeft daarom ook voor heel wat soelaas in de samenleving gezorgd. Ere wat ere toekomt.

Religie wordt echter iets vreemds en vooral iets gevaarlijks wanneer religie transformeert in een menselijke uitvinding, die moet ingeroepen, verkocht, verdedigd worden als excuus, als goedpraterij, als verschoning voor een bepaald gedrag, een bepaalde attitude, een bepaalde omgang met mensen en dingen, zeker als dat gedrag, die attitude, die omgang gecombineerd worden met macht, overheersing, gelijkhebberij, koppigheid en verblinding. Religie wordt iets desastreus wanneer ze louter dient als vlag van een zelfverklaarde godsdienstoorlog met een spectrum, dat gaat van het misbruiken in weeshuizen van kinderen, die nog te jong zijn om bewust de godsdienst van hun agressors gekozen te hebben, tot het vernielen van beelden uit tijden, waarin de godsdienst van de slopers nog niets eens bestond. Wie zijn heil zoekt in heiligheid …

Het artikel in De Standaard gaat over wat de journalist de terugkeer van de reconquista in Spanje noemt, een revival van de rooms-katholieke overwinningsdrang op wie in die dagen de Moren werden genoemd. De Kerk doet er vandaag immers alles aan om de islamitische wortels van de onvolprezen Mezquita van Cordoba uit de grond te trekken, om de stamboom van dit meesterwerk te negeren.

Wie ooit in Cordoba was – een stad waar ik trouwens zou willen sterven – weet dat de gigantische moskee van bijna 800 jaar oud zowel een woud van architecturale wijdsheid als een oase van spirituele vrede is. In dit immense islamhuis ligt ook een latere kathedraal, ergens wat verloren, diestoer wil doen door met de meest protserige barok aan de stenen islamwijsheid zijn middenvinger te willen tonen. Dit haantjesgedrag werkt averechts en er blijft alleen een kleinzielig sujet achter dat niet kan tippen aan de grootse sublimatie van licht en verhouding en eenvoud. Wie nog nooit in Cordoba was moet dringend gaan.

De Mezquita, uiteraard Unesco-werelderfgoed, moet vanaf nu volgens de eigenaar, de Spaanse katholieke Kerk, kathedraal genoemd worden en dus niet meer moskee of moskeekathedraal. Ook de gidsen mogen enkel nog uitleg geven over de kathedraal en zich verder onthouden van elke interessante commentaar over de moskee.

Dit lijkt op fundamentalistische geschiedvervalsing die nog een pollepel olie moet gieten op de huidige spanningen tussen godsdiensten,  culturen en wereldbeelden.  En ik krijg het dan koud. Ik wil dan mijn pen scherpen om eens goed te fulmineren tegen deze misplaatste religieuze agressie die de Spaanse moslims zelfs bang maakt. Echt radicaal kunnen die laatsten trouwens niet genoemd worden als blijkt dat nog geen enkele lokale volgeling van Mohammed ooit heeft durven vragen de katholieke missen in zijn moskee te schrappen.

Gelukkig valt mijn oog nog op een detail, dat verder in het artikel onvoldoende aandacht krijgt.

Jaarlijks betalen ruim een miljoen toeristen elk 8 euro om binnen te mogen, goed voor 9 miljoen euro op jaarbasis. Als de Kerk kan wijsmaken dat het allemaal gelovigen zijn die de kathedraal komen bezoeken, dan worden die miljoenen een gift. Als men moet bekennen dat het allemaal bezoekers zijn die de moskee komen bekijken, dan worden die miljoenen een recette en op zo’n inkomsten moeten belastingen betaald worden …

Nu herkennen we de situatie weer. We panikeerden te vroeg. Er is geen sprake van godsdienstoorlog, van religieuze messenscherpers maar wel van de gouwe ouwe mercantiliteit van moeder de Kerk die volgens de ons vertrouwde traditie alleen maar de broden en de vissen wil blijven vermenigvuldigen.

Geschiedvervalsing, wel neen, bekvechterij, een beetje, belastingsfraude, misschien, commerce, natuurlijk. De kooplui uit de tempel zijn terug in de stad."