STEEN & BEEN. De grootste hebben (bis) (Filip Canfyn)

Een gewone Vlaamse architect(e) heeft meestal twee grote dromen: primo, het ontwerpen van het eigen huis, dat na zijn of haar dood door makelaars duur verkocht kan worden als ’architectenwoning’, secundo, het ontwerpen van een meer-dan-vier-gevel-object, dat zonder budgettaire limiet en met een oneindig vergezicht midden de velden neergepoot wordt. De internationale starchitecten hebben een andere besogne op hun bucket list: het ontwerpen van een exorbitante toren.

Camilla Ghisleni schrijft ‘Does size really matter? Debunking the obsession with super tall buildings’ naar aanleiding van een nieuw verticaal record: Foster + Partners tekenen in Riyad (Saoedi-Arabië) voor een toren van twee kilometers hoog, maar eventjes het dubbele van de huidige koploper, de Burj Khalifa in Dubai. De lokale politieke en commerciële wil om munt te slaan uit dit exces laat zich alvast niet ompraten door de kritiek op de extravagante bouwkosten of de ecologische impact.

Bijna honderd jaar geleden tartte de Empire State Building in New York als eerste met 381 meter de zwaartekracht maar is intussen verzeild naar de 53ste plaats op de mondiale h(e)i(gh)tparade. Wat toen nog gold als een symbool van creativiteit, durf en innovatie, is nu verworden tot een spierballensport voor wie macht en/of middelen heeft. Bood de Empire State Building toen nog in zijn top een publiek observatorium met een adembenemend zicht op de stad, wordt nu het panorama geprivatiseerd voor wie het zich kan permitteren.

Niet alleen Foster bezondigt zich aan deze rat race, ook de gigakantoren van Zaha Hadid, Bjarke Ingels, Jean Nouvel, David Adjaye, … masturberen lustig mee. Ghisleni gelooft best dat deze vedetten graag ‘de uitdaging’ aangaan maar besluit toch: “However, it’s also plausible that ego may factor into their motivations.” Een torenhoog ego, dat ze blijkbaar delen met de opdrachtgevers én met de klanten. 432 Park Avenue Building, ook in New York, met 426 meter de hoogste woonobelisk ter wereld, gebruikt maar 98 van de 131 verdiepingen. De lege etages waren nodig om het record te vestigen én om de bovenste appartementen nog duurder te kunnen verpatsen.

Kunstenares Marina Abramovic zou ooit gezegd hebben: “Your ego can become an obstacle to your work. If you start believing in your greatness, it is the death of your creativity.”