Steen & Been: Façaditis bis

Op 23 augustus 2017 maak ik in een column mijn beklag over het façadisme in mijn woonstad K. Op zeker vijf werven hangen de gevels tussen hemel en aarde in stalen korsetten terwijl achter deze schijnheiligheid een nieuwe betonnen doos gestort wordt, die zich goedschiks kwaadschilks moet aanpassen aan dit anachronisme. Ik opper inhoudelijke bezwaren, ik weiger de premisse te aanvaarden dat hedendaagse architectuur géén beter alternatief kan bieden maar ik probeer ook te begrijpen: zou het domweg bewaren van gevels geen compromis zijn tussen een orthodoxe erfgoedambtenaar, die het wegvallen van principes vreest, en een welwillende schepen, die het wegvallen van investeringen vreest?

Nog veel meer gevels staan te hijgen zonder ruggengraat, gewurgd tussen metalen stempels, die zwaarte- en windkracht tarten.

Bijna dertig maanden later moet ik vaststellen dat de ziekte ‘façaditis’, die bovenstaande afwijking veroorzaakt in K. nog heviger heeft toegeslaan. Eén, nog veel meer gevels staan te hijgen zonder ruggengraat, gewurgd tussen metalen stempels, die zwaarte- en windkracht tarten. Twee, die gevels worden al maar banaler. Wat nog maar ruikt naar neoneo moet blijkbaar blijven. Dit wordt bewaren om te bewaren. Dit wordt ridicuul omdat er maar twee mogelijkheden mogen bestaan: ofwel wordt iets geklasseerd om elke discussie over behoud kort te sluiten en dan worden de inspanningen van de eigenaar gesubsidieerd ofwel wordt iets niét geklasseerd. Wat doet men nu? Bij gebrek aan middelen en erfgoedambitie wordt weinig geklasseerd maar geeft de niet eens rechtsgeldige ‘inventaris’ vrij spel aan lokale ambtenaren om hun façadisme te botvieren. Ze mogen ambetant zijn zonder dat het iets kost of opbrengt.

Ik denk dat het façadisme de gedroomde drogreden is voor bestuur en promotor om de stad nog meer vol te pleuren met banale appartementen voor de betere inkomens.

En dan moet bezwaar drie nog komen. J’accuse! Ik denk dat het façadisme de gedroomde drogreden is voor bestuur en promotor om de stad nog meer vol te pleuren met banale appartementen voor de betere inkomens. Als de gevel blijft staan mag blijkbaar àlles en vandaag komt dat àlles overeen met wat het makkelijkst is voor een ontwikkelaar en een architect: “kottekes boveneen” tekenen en verkopen als gegeerd luxevastgoed “dicht bij de winkels, de restaurants, de cafés en het rijk geschakeerd cultureel aanbod”. Wordt de stad hier beter van? Integendeel. Wordt die gevel hier beter van? Hallo. Wordt dat bestuur hier beter van? Wishfull thinking. Wordt de promotor hier beter van? Wellicht wel maar de kruik gaat zo lang te water …