Steen & Been: (Filip Canfyn): Architectuur en binding

Briljant boek. 104 topics plus 104 kaderstukjes. Dus meer dan 208 Europese artistieke hoogtepunten binnen een uiterst ruime bandbreedte: literatuur, muziek, dans, beeldende kunst, film, design, filosofie, gastronomie, mode, … En uiteraard ook architectuur. Een beetje. Eigenlijk een heel klein beetje. Als ik abstractie maak van de beschouwingen rond monumenten en andere bouwwerken tot pakweg 1900, dan kan ik niet veel namen citeren, die Steinz ter sprake brengt: Aalto, Utzon, Gaudi, Pei, Gehry, Hadid, Herzog & de Meuron, Mies en Bauhaus. Santiago Calatrava en Rob Krier krijgen (vreemd genoeg) een kaderstukje, OMA/Koolhaas en Villa Savoye/Le Corbusier schoppen het (warempel) tot topic. In de televisieversie komt de architectuur vanaf 1900 al helemaal niet aan bod.

Wanneer Europa cultureel wordt gedefinieerd, wanneer aangeduid wordt hoe verbindend en hoe verbonden die continentale menselijke schat was, is en kan zijn, dan speelt architectuur hoogstens een bijrol, mag architectuur de reservebank niet verlaten, staat architectuur aan de afwasbak.

Waarom toch? Wanneer Europa cultureel wordt gedefinieerd, wanneer aangeduid wordt hoe verbindend en hoe verbonden die continentale menselijke schat was, is en kan zijn, dan speelt architectuur hoogstens een bijrol, mag architectuur de reservebank niet verlaten, staat architectuur aan de afwasbak. De Europese architectuur van de laatste honderd jaar wordt blijkbaar noch relevantie noch bezieling als bindende cultuur toegedicht. Dat is een hard verdict. En akkoord, architectuur moet in elk geval niet teveel als kunst opgehemeld worden want dan gaat ze naast haar schoenen lopen. Maar toch … Ofwel is architectuur inderdaad niet cultureel of maatschappelijk performant en dan hebben we een probleem, dat we dringend moeten oplossen én kunnen oplossen door er hard aan te werken. Ofwel wordt architectuur terecht niet als cultureel of maatschappelijk performant gepercipieerd noch geapprecieerd door de auteur van ‘Made in Europe’ en bij uitbreiding door de samenleving. Dàn hebben we pas een probleem, dat we wellicht niet kùnnen oplossen. Dàn moeten we niet hard werken maar nog harder nadenken.

PS: Ook de column krijgt credits in het boek van Steinz. Aan deze uitdrukkingsvorm wordt zelfs een spitante taakstelling meegegeven. Een column zou immers als een minirok moeten zijn: “suffisamment long pour couvrir le sujet, suffisamment court pour retenir l’attention”. Ik word vanaf nu nog korter van stof. Beloofd. Voor Europa.