Steen & Been (Filip Canfyn): Een Bilbaoke doen

In essentie gaat het over een combinatie van een grondige transformatie én een intelligente marketing, telkens van een stad, die zo succesvol en populair wordt dat die stad nog meer kan investeren om dat succes en die populariteit in een overtreffende trap te duwen.

Spijtig genoeg wordt vandaag het Bilbao-effect verkeerdelijk toegeschreven aan één gebouw terwijl zelfs in Bilbao dat gebouw van Gehry slechts een gevolg of een component van een grondige transformatie was. Daarom mislukt het vermeende Bilbao-effect zodra de transformatie van een stad beperkt wordt tot één gebouw. En daar drink ik graag op.

Waar ik niét op drink is het zinloos mikken op een Bilbao-effect als excuus voor echt foute dingen. Als excuus voor een collectieve zinsverbijstering van politici, ontwikkelaars en architecten op rooftocht naar het ultieme mediageile gebouw. Als excuus voor een flagrante ontkenning van een globale transformatiebehoefte van een ganse stad. Als excuus voor een mateloos spenderen op verkeerde maar visibele plaatsen en dus voor het niet investeren in juiste maar bescheiden doelen, zoals betaalbare huisvesting, infrastructuur voor zwakke weggebruikers, kinderopvang, buurtgroen, …

In essentie gaat het over een combinatie van een grondige transformatie én een intelligente marketing, telkens van een stad, die zo succesvol en populair wordt dat die stad nog meer kan investeren om dat succes en die populariteit in een overtreffende trap te duwen.

Waar ik ook niét op drink is het imperialistisch kopen van een Bilbao-illusie. Neem nu Abu Dhabi. Jean Nouvel mag daar een Louvre-kloon bouwen voor 580 miljoen euro (???) terwijl dat zogenaamd museum nog 840 miljoen euro (???) moet dokken aan het originele Louvre om dertig jaar lang te mogen genieten van merknaam, bruikleen, tentoonstellingen, … De waanzin eindigt hier wellicht niet want de buren van deze groteske farce, die voorlopig niet gebouwd raken wegens gebrek aan collectie en centen, wachten hun beurt af. Deze nu bevroren kunstinfrastructuur werd uiteraard toevertrouwd aan de ’usual suspects’: Norman Foster, Frank Gehry, Tadao Ando, Zaha Hadid, … Adolf Speer was dus niet de laatste architect die voor rare regimes werkte.

Waar ik zeker niét op drink is Cidade da Cultura de Galicia, naast Santiago de Compostela. Santiago is nu niet bepaald de eerste stad die in paniek moet werken aan naambekendheid. Integendeel. Pelgrimmagneet Santiago is gewoonweg het Brugge van Galicië sinds jaar en dag. Toch vatten dorpsgekken aldaar lang geleden het plan op om ook eens een Bilbaoke te doen. Met een cultuurtempel van starchitect Peter Eisenman. Weg het gezond verstand, leve de megalomanie: het budget spat uiteen, het project raakt niet af, delen worden nooit voltooid. Kortom, een prestigetruuk voor architectuur en city branding verwordt tot een toekomstige ruïne van miserie en mismanagement. Zeker vanuit een feestelijk Galicisch restaurant gezien.