Steen & Been (Filip Canfyn): Onbetaalbaar

In een opiniestuk voor de economiekatern van De Standaard stelt Ruben Mooijman een tekort aan sociale en betaalbare woningen in de stad vast maar ook een nieuwe investeringsgolf van rijkere Vlamingen, die geld over hebben en appartementen kopen van projectontwikkelaars om te verhuren aan armere Vlamingen. Die laatsten, die het geld niet hebben om zelf die appartementen te kopen, zien zo een deel van hun lager inkomen vloeien naar een beter gevulde bankrekening.

Naast dit fenomeen van omgekeerde herverdeling wijst Mooijman ook op een andere beweging: het renoveren en duur verkopen van rijhuisjes in volksbuurten, die langzaamaan de habitat van goed boerende tweeverdieners worden.

En wie is volgens de auteur verantwoordelijk voor deze verkeerde evolutie? Mario Draghi en de Europese Centrale Bank. Die willen kost wat kost de economie stimuleren en zetten daarom de rente op nul. Als spaargeld niets meer opbrengt vluchten vermogenden naar vastgoed, waarbij ze nog eens geholpen worden door de belachelijke hypotheekrente.

Ik vind het toch vreemd dat Draghi erbij gesleurd wordt als verklaring voor fenomenen, die al jaren duren. Hier wordt eigendom verwerven sinds oudsher overvloedig gesubsidieerd maar huren stiefmoederlijk behandeld. Huren lijkt alleen voor pechvogels, luierikken en klaplopers te bestaan. Meer nog, het huuraanbod daalt drastisch naarmate de afstand tot de stad toeneemt. Dat aanbod wordt dan weer goedkoper en slechter naarmate de afstand tot de stad kleiner wordt. Huren is stedelijk, de middenklasse bezit verkavelingsvlaanderen. Echter, het aandeel eigenaars krimpt sinds kort omdat de babyboomers, die bijna per definitie eigenaar werden, wegens sterfgevallen uit de statistieken verdwijnen en niet vervangen worden. Jonge huishoudens kunnen immers zich niet zo snel een woning veroorloven. En als het aandeel eigenaars krimpt stijgt de vraag aan huurzijde. Draghi heeft het tekort aan betaalbare huurwoningen hoogstens een handje geholpen: het stond al langer in de Vlaamse sterren geschreven omdat niemand zich over betaalbaar huren zorgen maakt.

Dezelfde zaterdag lees ik in De Tijd dat het echtpaar Galle-Sioen, samen goed voor een beurswaarde van 1,1 miljard euro, de nieuwe huurders worden van het kasteel van Stuyvenberg in Laken. Dit optrekje mocht ooit de geboorte meemaken van onze vorige twee koningen en huisvestte welwillend Fabiola zaliger in haar weduwejaren. De eigenaar, de zogenaamde Koninklijke Stichting, liet het pand verhuren door Sotheby’s. Zo wordt bewezen dat alles wel voor iémand betaalbaar is. Daarom spreek ik liever over een tekort aan haalbare huurwoningen, huurwoningen, die qua huur en kwaliteit haalbaar zijn voor de 30% laagste inkomens. Met dat tekort is inderdaad nièmand bezig.