Steen & Been: Geldig ontwerp

Meer dan 30 jaar geleden heeft de Kredietbank (nu KBC) grootse plannen: op een lap grond langs het Kanaal aan de rand van Molenbeek een hoofdzetel bouwen ‘waarover gesproken wordt’. Toevallig weet ik daar meer over. Die anekdote heb ik trouwens al verteld in ‘vOlOp bOb – Wijze woorden van bOb Van Reeth, groot architect en bouwmeester’ (2016). En al even toevallig wordt bOb deze maand 80. Hoera! Dus eerst replay en dan slopen, die handel.

Ik werk bij Groep Planning (nu Sum) en we nemen in 1990 deel aan onze grootste ontwerpwedstrijd tot dan toe: voor de nieuwe hoofdzetel van de toenmalige Kredietbank aan de Havenlaan in Brussel. Er doet nog schoon volk mee: Jo Crépain, Philippe Samyn, bOb Van Reeth. Op een donderdag moeten we als laatste team rond 17 uur ons prijswaardig ontwerp voorstellen aan grote bankbaas Jan Huyghebaert en aan zijn sanhedrin. Ik heb echter tickets voor een megabelangrijke internationale rugbywedstrijd in het Schotse Edinburgh en ik moet koste wat kost de ferry van 18 uur in Zeebrugge halen. Ik bel bOb, die om 14 uur als eerste aan de beurt komt, om te vragen van plaats te wisselen. bOb stemt in. Waarom niet? Ik zie uiteindelijk mijn wedstrijd maar Michel Jaspers wint die andere.

Michel Jaspers wordt laureaat omdat hij eigenlijk als enige goed begrijpt dat banken in die enkel door de hemel begrensde jaren, zonder het expliciet te zeggen, vooral om een macht-en-geld-aureool vragen als ze bouwen, om een schrijn voor suggestie en illusie. Die andere architecten maken zich dus onnodig druk over buurt, omgeving, stad en maatschappij. Buiten de bank maakt de rekening van de bank niet, en dat beseft Jaspers. Een bank hoeft als bouwheer geen architect, die het hem moeilijk maakt, en wil ook zelf het een architect niet moeilijk maken. Het zinloos gevecht van goedbedoelende architecten tegen de strategie van een Speeriaans postmodernisme in een contextloos paleis voor het pure kapitalisme wordt op voorhand en naïef verloren.