STEEN & BEEN. Hertzbergzaam (Filip Canfyn)

De naam ‘Herman Hertzberger’ alleen al! Met een alliteratie door het leven mogen stappen … Dat doet hij letterlijk elke dag nog, tweeënnegentig jaar oud, van zijn huis naar zijn kantoor in Amsterdam. Hij blijft werken aan zijn humanistische architectuur, die de mens centraal stelt, die de gebouwde wereld herschept in een sociale wereld, die samenbrengt, niet verdeelt.

Hertzberger pleit voor een ‘herbergzaamheid’, die zegt: “Kom binnen, je bent welkom, het is hier goed en veilig”. Hij lacht meewarig met de criticasters, die spotten met zijn ‘hertzbergzaamheid’. Het meesterwerk van zijn ontwerpfilosofie wordt dat hoofdkantoor van Centraal Beheer, vandaag gepromoveerd tot monument, vijftig jaar geleden geconcipieerd als een bijenkorf, als een 3D-puzzle van modules van 9 x 9 meter, geschakeld in een rigide structuur, die moeilijke woorden als flexibiliteit, uitbreidbaarheid, herbestembaarheid, … tot een logische en praktische realiteit maakt.

Het iconisch gebouw steekt sinds een tiental jaar in vastgoedhanden en Hertzberger moet zich weren om de ziel van zijn geesteskind te beschermen. Drie ontwikkelaars gingen al aan dit vraagstuk kapot, het lege monument rot verder weg en de vermoeide architect wordt zelfs moedeloos: “Ik leef misschien te lang.”

In 2012 hebben zijn collega’s Hertzberger uitgeroepen tot beste Nederlandse architect ooit. Wat moet hier nog aan toegevoegd worden? Enkele citaten bijvoorbeeld.

“Als je denkt de wereld met je vak niet beter te kunnen maken, zorg er dan voor dat je ze op zijn minst niet slechter maakt.”

“Architectuur is het bedenken van ruimtelijke oplossingen voor maatschappelijke problemen.”

“We moeten meer bouwen op de manier, waarop je een koffer gebruikt. Je pakt tenslotte niet voor elke reis, die je onderneemt, een andere koffer want je kunt dezelfde koffer steeds anders vullen.”

“Architectuur is tegenwoordig foute boel en dat komt ook door de opdrachtgevers. Die willen met minimale middelen zoveel mogelijk geld verdienen. Architecten leveren tegenwoordig het behang voor het neoliberalisme.”