Steen & Been: Hout vasthouden

Vastgoedcommunicatie morst graag met superlatieven: “Niemand minder dan de Japanse toparchitect Shigeru Ban ontwerpt de allereerste houten wolkenkrabber in Antwerpen.” Zo scoort de trendy en succesvolle ontwikkeling Nieuw Zuid nog maar een keer. Met een stararchitect, de houten Calatrava, en met een gimmick, de houten ligger.

Houtbouw is natuurlijk zo oud als de heirbaan. Deze traditionele techniek werd door de uitvinding van het gewapend beton en de lobby van de gelijknamige boeren in onze contreien opzij geduwd maar vandaag wordt in de Scandinavische en Angelsaksische landen, zelfs in aardbevingsgevoelig Japan, met deze methode-sinds-mensenheugnis al maar performanter gebouwd. Wij gaan in Antwerpen 80 meter de lucht in, Londen en Tokio durven 300 meter en meer. Wij vergeten liever dat de houten spanten van De Coene ooit Expo 58 en de wereld veroverd hebben. En als we al eens houtskelet gebruiken zetten we er raprap een verbergend steentje voor want wat zouden de buren wel denken?

Houtbouw is natuurlijk zo oud als de heirbaan.

Ik zat zeer onlangs in een jury van een ontwerpwedstrijd. Eén architect stelde voor om het belangrijk kantoorgebouw in de binnenstad volledig in hout uit te voeren. Ikzelf vond dit een uitdagend statement, de meesten wisten niet wat te denken en een kleine minderheid binnen de jury protesteerde heftig. Koudwatervrees werd houtsplinterangst. “Wat? Houtbouw? Met vier verdiepingen? Hier? Daar hebben we toch geen ervaring in? En de brandveiligheid?” De kritiek haalde het niveau van het historische argument dat de koeien geen melk meer zouden geven zodra de eerste trein tussen Mechelen en Brussel zou rijden.

Die brandveiligheid moet dan de dooddoener worden, alle wetenschappelijke rapporten ten spijt. Ook de pompiers van Antwerpen hebben Shigeru Ban tot een compromis gedwongen: de draagstructuur moet in staal en beton, hout mag alleen rondom, als decor. Worden gelamelleerde liggers niet bewust zwart gemaakt om ze uit de markt te houden? Ecologischer, sneller en met minder arbeiders kunnen bouwen, daarvan huiveren de old skool lobbyisten, uit schrik voor hun eigen winkeltje.

Worden gelamelleerde liggers niet bewust zwart gemaakt om ze uit de markt te houden?

Houtbouw verdient wereldwijd alle credits, op één voorwaarde: dat de domme méérméérméér-logica ook deze kluit niet belazert. Overal bomen kappen, ten koste van mens en natuur, ten gunste van macht en monopolie, kortom, de groene boel verzieken zonder scrupules, dàt hoeft niet. Dan kunnen we net zo goed beton in de bekisting storten en Shigeru in de ban slaan.