STEEN & BEEN. Ideologisch (Filip Canfyn)

Het kernachtig VRP-memorandum bevat één cruciale zinsnede: “er is nood aan een Vlaamse overheid, die zich prominent als ruimtelijk planner opstelt, en als partner van (boven)lokale overheden”. Onder deze pertinente paraplu worden heel wat stellingen droog gehouden. Ik pik er de relevantste en wat mij betreft de evidentste uit:

1. De Vlaamse overheid concretiseert de strategische visie van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen in uitvoeringsgerichte beleidskaders.
2. De Vlaamse overheid verhindert in de eerste plaats verspreid bouwen en vereenvoudigt (pas) in de tweede plaats verdichten in de kern.
3. De Vlaamse overheid wijzigt de planschaderegeling en keert terug naar de verwervingsprijs als uitgangspunt om de bouwshift haalbaar en betaalbaar te maken.
4. De Vlaamse overheid voert het systeem van planningsneutraliteit in, waarbij elke omzetting van een zachte naar een harde bestemming moet gecompenseerd worden door een gelijkwaardige omzetting van een harde naar een zachte bestemming.
5. De Vlaamse overheid versterkt de capaciteit bij lokale besturen.
6. De Vlaamse overheid krijgt een ruimtelijke reflex bij maatregelen, die vermindering en verduurzaming van het energieverbruik stimuleren, zodat ze simultaan bijdragen aan de realisatie van de bouwshift. Niet alles moet overal gerenoveerd worden.

De zevende belangrijke stelling, ‘Met sociale huisvesting naar betaalbaar en duurzaam wonen’, onderbouwt zichzelf met cijfers van de Vlaamse overheid. “Te vaak wordt het betaalbaarheidsprobleem gekoppeld aan ruimtelijke schaarste. De redenering is dat schaarste van bouwmogelijkheden de prijzen opdrijft, waarbij de bouwshift verdere schaarste in de hand zou werken. Recent onderzoek van het Departement Omgeving (sic!) ontkracht dit: de woningprijs wordt eerder opgedreven door het beschikbare budget van kopers (lage rentes, lange leningen, giften van de ouders), vastgoedbeleggers (bv. studentenhuisvesting, appartementen) en door een tekort aan sociale huisvesting, waardoor mensen uit de laagste inkomenscategorieën elkaar moeten beconcurreren voor een ondermaats huuraanbod, zeker in de steden.” De conclusie ligt daarom voor de hand: “inzetten op grootschalige en laagdrempelige sociale woningbouw om de volledige huur- en koopmarkt te laten afkoelen”. De VRP pleit dan ook voor een verdubbeling door de Vlaamse overheid van het aantal bijkomende sociale woningen per jaar.

De stellingen van de VRP stoelen op kennis en empirie, niet op ideologie. Ze verdienen dus aandacht. En toch. De politiek beschouwt elke suggestie als ‘ideologisch’ wanneer die niet strookt met de heersende visie of met het gebrek aan visie, alsof die heersende visie of dat gebrek aan visie niét ‘ideologisch’ zou zijn.