Steen & Been: Knarchitectuur

Ik kan het niet laten, waneer ik TV-entertainment bekijk, uit te vissen in welke stad gefilmd wordt en welke gebouwen ik herken. Laatst nog, tijdens een Britse thriller. De City of London, duidelijk, maar die markante kolos in beeld? Het blijkt de Walkie Talkie te zijn, officieel Fenchurch Street 20, een kantoortoren van Rafael Vinoly, een Uruguayaanse architect van 76 jaar oud. Mijn gegoogle leert mij dat ik werk van hem ken. Vorige herfst zie ik nog zijn subtiele Park Avenue 432 in hartje Manhattan, een strakke woonobelisk van 426 m hoog op een footprint van ocharme 800 m². En jaren geleden fotografeer ik zijn Mahler 4 op de Zuidas van Amsterdam, 160.000 m² office space met een forse evacuatietrap, die langs de buitengevel de glazen puien doorgroeft. Vinoly dus.

Dicht bij die Walkie Talkie (een spotnaam, die zoals andere bijnamen in Londen zo raak gekozen is dat hij de gebruiksnaam wordt) staat ook de Cheesegrater van Richard Rogers, de Italiaans-Engelse architect van 86 jaar oud. Zijn Kaasschaaf, ex-Leadenhall Building, torent vlak naast zijn eigen Lloyd’s, samen met ook al zijn eigen Beaubourg in Parijs veertig jaar geleden exponenten van binnenstebuitenarchitectuur. Rogers dus.

En een lezer laat mij weten dat volgens hem Diller Scofidio + Renfro wel eens “Pritzker-materiaal” kan worden. Wie? Ik vind op internet een filmpje van de Shed, onderdeel van de Hudson Yards in Manhattan. In november 2019 schrijf ik in de column ‘Instagram-Manhattan’ al mijn gramschap neer over deze New Yorkse ontwikkelingswijk (“belachelijke kletskoek van zo hoog mogelijk en zo banaal mogelijk”) maar ik vermeld de Shed niet. Op het eerste gezicht slechts een overontworpen hangar maar in het filmpje zie ik het dak op stijve reuzenpoten en harde megawielen vooruit rijden om een overdekte buitenruimte te vormen. Spectaculair, maar so what? Ik zoek verder. In New York. Naar sporen van Elizabeth Diller en Ricardo Scofidio, een Poolse en een Amerikaanse architect van respectievelijk 65 en 85 jaar oud. Diller Scofidio + Renfro, die twee van de Shed, blijken ook de ontwerpers te zijn van de onvolprezen High Line, dat adembenemend stadpark bovenop een overbodige spoorlijn. Hola! Diller Scofidio + Renfro, die twee van de High Line, blijken ook de architecten te zijn van de sublieme MOMA-uitbreiding, dat beheerste addendum van een mythisch museum. Hola Pola! Diller Scofidio + Renfro dus.

Moraal van dit coronaal verhaal? Eén, ik moet nog veel leren. Twee, je kijkt anders naar een  gebouw als je weet wie de architect is. Drie, je kijkt zeker anders naar zijn of haar gebouw als je zijn of haar (ander) werk sterk vindt. Vier, architecten met meer dan 60 jaar op hun teller, die knarren blijven nog opvallend goed bezig.