STEEN & BEEN. Mega-ezel (Filip Canfyn)

Even terug in de tijd, naar 2008. Ik word als directeur stadsontwikkeling van Kortrijk opgetrommeld om de burgemeester te vergezellen naar een Brusselse hotelbar aan het Zuidstation. We hebben een avondlijke audiëntie bij Jannie Haek, nu Lotto-bons, toen NMBS-baas. Ik ken hem van vroeger, van zijn cabinetardperiode bij Louis Tobback rond 1992, en ik mag hem tutoyeren. Kapitein Haek heeft een primeur te showen: het nieuwe station van Kortrijk. Ik zie gladde prentjes van onder meer een gigantisch dak met daarop een park, dat over de sporen loopt. Ik zeg: “Jannie, Kortrijk is toch Dubai niet?” De burgemeester port hard in mijn ribben en sist kwaad in mijn oor: “Jij gaat niet tegenhouden dat tientallen miljoenen in Kortrijk geïnvesteerd worden!”

Ruim vijftien jaar geleden start de NMBS-droomfabriek. Antwerpen krijgt in 2007, na een complexe renovatie en ondertunneling, één van de mooiste stations van het halfrond maar grootheidswaanzin baart ook een leegstaande winkelgalerij richting Kievitplein. In hetzelfde jaar ontvangt Leuven van Philippe Samyn een spectaculaire overkapping, oversized maar nog altijd bescheiden naar NMBS-normen. Tot zover het redelijk goede nieuws. Dan volgt Luik. De ramp van Calatrava raakt in 2009 af, na 11 jaar werf en 545 miljoen euro. Dezelfde zot mag ook Mons gijzelen. Het paradepaardje moet in gebruik genomen worden in 2015, wanneer Bergen Culturele Hoofdstad van Europa wordt. Zelfs 2023 wordt niet gehaald en het budget moet een bijna vertienvoudiging slikken. Meer voorbeelden? Mechelen. In 2010 worden de plannen voorgesteld, met 2017 als einddatum. Na een 40%-besparingsronde wordt in 2022 begonnen aan een variante op het Leuven-thema. Gent. Eerst krijgt XDG de honneurs en wat later de bons, een tweede ontwerp wordt uitgevoerd tot de werken stopgezet worden wegens een timings- en budgetdebacle. Er komt nu een light-versie uit de steigers. Voor hoelang nog?

Deze kronieken van aangekondigde miserie beletten de NMBS-betweters niet om ook in Kortrijk weeral de megalomanie voor te stellen en de goegemeente voor te liegen: 10 jaar en 80 miljoen euro voor dat feestje. En opnieuw toont een burgemeester zich uitermate tevreden en trots voor dit vergiftigd geschenk, waarvan alleen maar het cadeaupapier wordt gezien. Ik denk dat het Vondel was, die dichtte: “De ezel stoot zich maar eens aan dezelfde steen, de mens wel zeven maal en denkt niet aan zijn been.” In de zeventiende eeuw bestond de ijzeren weg nog niet, anders had Vondel een ander rijmpje geschreven. Over de NMBS, die geen been meer heeft om op te staan.