STEEN & BEEN. Mekkeren (bis) (Filip Canfyn)

Ik heb, ruim veertig jaar geleden, mijn stage gedaan als schijnzelfstandige, met één klant. Ik wist niet beter.

Nu de klachten rond laag loon, lange dagen, asociale zekerheid en zorgwekkende uitstroom wat te veel worden en een federal parlementslid een wetsvoorstel indient dat schijnzelfstandigheid bij architecten wil intomen, kùnnen we beter weten. En wat doet de NAV? Directeur Steven Lannoo schrijft weliswaar “NAV verwerpt elk misbruik en elke vorm van schijnzelfstandigheid” maar bekent kleur over welke belangen uiteindelijk behartigd worden door zijn club.

Het verplichten van een bediendencontract kan volgens NAV niet omdat legitieme samenwerkingen tussen zelfstandigen zo wel eens zouden kunnen benadeeld worden. Met andere woorden, het systeem is slecht maar moet slecht blijven omdat het goed maken onschuldigen kan treffen. Als dit sofisme klopt moeten we ook maar rechtbanken afschaffen en misdaad ongestraft laten want we zouden wel eens de verkeerde kunnen veroordelen.

NAV beweert ook de kwestie vanuit het geheel te bekijken en wie, zoals BAU, voor de architectuurwerkers opkomt doet dat niet. Natuurlijk verdedigt BAU hun belangen want dat is de reden en vooral de oorzaak van zijn bestaan. NAV zegt dat iedereen bijdraagt vanuit zijn eigen perspectief maar blijkbaar kiest NAV geenszins voor het perspectief van de architectuurwerkers. Met andere woorden, het systeem is slecht maar moet slecht blijven omdat het goed uitkomt voor wie er niet onder lijdt. Dat is net dezelfde boodschap als die van de bouwsector in de Pano-uitzending ‘Bestemming uitbuiting’ (19.11.25.): het zwaar onderbetalen, niet verzekeren en slecht huisvesten van buitenlandse arbeiders maakt het economisch model van de hoofdaannemers batig en dat laakbaar gedrag moet dus gepardonneerd worden.

Het aanhoudend NAV-gemekker doet denken aan de logica van de patroons ten tijde van Pieter Daens, zoals Louis Paul Boon raak schetste. Als de architecten(kantoren) geen hoger ereloon kunnen krijgen moet het werkvolk maar de rekening betalen.

Toegegeven, er schuilt wel degelijk een risico in bediendencontracten: de stagiairs zullen geen stagemeester meer vinden en zullen vervangen worden door AI-technologie omwille van ‘het economisch model’ (zie ook ‘To AI or not to AI’ van 31.08.25.). En geen stage meer kunnen doen betekent feitelijk een beroepsverbod en nog meer uitstroom. Benieuwd wat de NAV hierop te zeggen heeft.

Ik vrees dat ik op deze kwestie nog eens zal moeten terugkomen …