STEEN & BEEN. Raddraaier (Filip Canfyn)

Een kustburgemeester maakt zich dik en druk omdat welgeteld één klagende burger-met-een-tweede-verblijf het zeezicht van meer dan 40.000 reuzenradders onmogelijk maakt. (Je kan je dan de vraag stellen hoeveel klagende burgers wél voldoende zouden zijn, maar dit totaal terzijde.) Die burgemeester is niet de enige bestuurder, die denkt iets te doen voor het algemeen belang (hoewel, een reuzenrad …) maar botst op oppositie, die een eigenbelang geschaad ziet. Zijn collega’s blijken dan meestal overgevoelig voor particuliere belangen en binden tenslotte in, algemeen belang of niet.

Ik heb reeds veel geschreven over dit groeiend probleem. Nogal wiedes. Het individualisme zit in een winning mood, het engagement pro particuliere belangen blijft toenemen en de bereidheid pro algemeen belang blijft afnemen, tenzij op die manier de slaagkans van een particulier belang verhoogt. Ik noem dit fenomeen al lang ‘collectief egoïsme’. De politieke vertaling daarvan wordt teruggevonden in het niet durven tegenspreken, in het zelfs toestaan dat een individueel, particulier belang als collectief, algemeen belang gepropageerd wordt.

Het beleid heeft immers schrik van de diverse vormen van collectief egoïsme. Het vindt niet onmiddellijk handvatten voor het fenomeen, waarbij burgers, die een individueel belang hebben, ook menen een collectief belang te bevorderen. Binnen dat idioom van het collectief egoïsme zit ook de zogenaamde NIMBY-burger, die zich verzet tegen een verandering om bovenal zijn particulier belang te verdedigen. Hij wil geen inspanning leveren in functie van die verandering en eist daarom van de overheid géén verandering. Die overheid vervalt dan meestal in een tolerantie voor deze vorm van collectief egoïsme, die soms zelfs verpakt wordt als een goede daad ten voordele van het algemeen belang. De vergunnings- en goedkeuringstragedies van windmolens, stikstof- en andere Ventiluskwesties zijn het gevolg van deze overheidstolerantie.

De kustburgemeester in kwestie leert nu dat die tolerantie ook averechts kan werken en dat de kerk niet meer in het midden staat.