Steen & Been: Woonst of winst?

Berichten over de nauwe banden tussen politiek en bouw slash vastgoed of over de nefaste gevolgen van verappartementisering leiden altijd tot gekakel van velen, die zich blijkbaar aangesproken voelen. Ik lees momenteel ‘Met voorbedachten rade – De sluipmoord op de open ruimte’ (Kritak, 2022) van Peter Renard, Tom Coppens en Guy Vloebergh (mijn recensie staat op deze website). Dat boek schetst klinisch maar vooral glashelder het grotere kader van zulk vergevorderd kliëntelisme en affairisme. Toeval bestaat niet als het over wonen gaat.

Ik vond het moedig van de Vlaamse Bouwmeester om in het zog van Pano een open brief te schrijven. (Wieërs heeft dan toch stoute schoenen in de kast staan.) Hij spreekt van een tekort aan betaalbare en goedgelegen woningen, zelfs van een wooncrisis. De twee sporen sinds jaar en dag, de door de overheid ondersteunde eigenwoningverwerving en de door de overheid miskende sociale huisvesting, lopen dood en veroordelen de huishoudens, die tussen die twee stoelen vallen, tot het oververhitte huuraanbod. Zo maar meer of hoger bouwen helpt niet zolang de markt zich meer met winst dan met woonst bezig houdt. Tot daar een puik onderbouwde analyse.

En dan vervalt de Bouwmeester in oude gewoonten. Zijn oplossing? Architecturale kwaliteit! Hallo? Het blijft maar overleven, bij vele architecten, dat naïef geloof dat (zelfs goed) ontwerpen altijd een oplossing is, ook voor een econonomisch of maatschappelijk vraagstuk. Neen, ontwerpen wordt dan doen alsof het vraagstuk niet bestaat. Ontwerpen is slechts een methode om een oplossing vorm te geven, voor zover die oplossing bestaat. De wooncrisis vraagt immers een paradigmashift, zoals Michael Ryckewaert in De Morgen (24.09.22.) stelt, een fundamentele reset, die vandaag door de hebzucht van de markt en de laksheid van de overheid niet aan de orde is. En, Erik, alles wat vandaag bestaat is ook ‘ontworpen’ en zie eens waar we staan.